PALMA 31 door Maarten Raven

Op donderdag 20 juni 2024 wordt in het Rijkmuseum van Oudheden te Leiden het meest recente boek van egyptoloog Dr. Maarten Raven over Sakkara gepresenteerd. Deze publicatie is het 31^ste deel in de reeks PALMA, wat staat voor Papers on Archaeology of the Leiden Museum of Antiquities. Het boek van Raven behandelt vijf relatief kleine graven die tussen 2009 en 2017 door de gezamenlijke archeologische missie van het Rijksmuseum van Oudheden en het Museo Egizio in Turijn zijn opgegraven te Sakkara. De graven zijn in de oudheid zodanig aangelegd dat is gewoekerd met de ruimte die toen nog beschikbaar was op de begraafplaats tussen de belangrijkste monumenten uit de 18^de dynastie. Sommigen van hen zijn duidelijk tegen de buitenmuren van eerdere monumenten gebouwd. Vaak laat hun ongebruikelijke lay-out zien hoe de bouwers zich moesten aanpassen aan de krappe omstandigheden op de begraafplaats. De vijf graven variëren in datering vanaf het einde van de 18^de dynastie tot ver in de Ramessiden Periode. Het belangrijkste graf is dat van Ry, een legerofficier die onder generaal (later farao) Horemheb moet hebben gediend. De herontdekking van zijn tombe stelt ons eindelijk in staat de herkomst te begrijpen van een hele reeks reliëfs die zich nu in het Neues Museum in Berlijn en elders bevinden. De set van vijf omvat ook twee graven van priesters die in de tempel van Ptah dienst hebben gedaan. Zowel Chay als Tatia dienden in het Memphitische heiligdom als drager van de goddelijke bark tijdens processies. Zij combineerden dit ambt met andere banen zoals hoofd van de koninklijke tuinmannen in het geval van Chay, en hoofd van de goudsmeden voor Tatia. Laatstgenoemde Tatia was een tijdgenoot van farao Ramses II, terwijl Chay iets eerder lijkt te hebben geleefd. Het graf van Samoet is een zeer bescheiden aangelegenheid, bestaande uit een zeldzame vierzijdige stèle die naast een eenvoudige grafschacht staat. De eigenaar was een eenvoudige steenhouwer of necropoolarbeider. De aanwezigheid van zijn grafmonument op wat ooit een elitaire begraafplaats was, komt als een verrassing. Minder informatief is de vijfde tombe uit deze serie, die niet meer is dan een onvoltooide kalkstenen kapel met een nu nog ontoegankelijke schacht ervoor.

De presentatie van het boek vindt op donderdag 20 juni 2024 plaats in de Taffehzaal van het Rijksmuseum van Oudheden, Rapenburg 28 te Leiden.
Maarten Raven zal daarbij zelf een lezing geven over de vijf graven uit het Nieuwe Rijk. Daarnaast zal hij ook kort ingaan op zijn bijna vijftig jaar aan opgravingservaring in Sakkara. De boekpresentatie kan gratis worden bijgewoond en begint om 15.00 uur. Aanmelden voor deze bijeenkomst echter verplicht en kan via de website van het RMO.