De Bes-vaas uit het Tampa Museum of Art

Een team van Amerikaanse en Italiaanse wetenschappers heeft de chemische samenstelling onderzocht van een tweede-eeuwse Egyptische mok in de vorm van de godheid Bes. De mok bevatte restanten van planten met hallucinogene eigenschappen, waaronder Syrische wijnruit en blauwe waterlelie, die geestverruimende effecten en visioenen veroorzaken. Daarnaast vond men sporen van alcohol, honing, zoethout en granen, vermoedelijk om smaak toe te voegen. De combinatie van deze stoffen werpt nieuw licht op rituelen waarbij Bes werd aangeroepen. De Egyptische god Bes, een beschermende dwergfiguur geassocieerd met vruchtbaarheid en genezing, werd eeuwenlang vereerd. Hoewel vazen en mokken in de vorm van Bes vaak zijn gevonden, is hun functie grotendeels onbekend. Archeologen speculeren dat deze mok mogelijk werd gebruikt in rituelen die in de Beskamers van Sakkara plaatsvonden. Bijzonder was de ontdekking van menselijke eiwitten, afkomstig van moedermelk, bloed en slijm. Dit wijst op rituelen gericht op vrouwen die hulp zochten bij zwangerschap of bevalling. De Nederlandse historicus Branko van Oppen benadrukt dat de geestverruimende stoffen in de mok deelnemers waarschijnlijk hielpen om via droomvisioenen antwoorden te vinden op levensvragen. Hoewel vergelijkbare rituelen elders in Egypte zijn gedocumenteerd, blijft de precieze functie van deze mok onduidelijk. De mok, nu in het Tampa Museum of Art, heeft een onbekende herkomst. Ze werd in de jaren tachtig gedoneerd door verzamelaar David S. Hendrick III en vermoedelijk gevonden in de Fayoem. Archeologe Ada Nifosi concludeert dat, zonder archeologische context, het moeilijk blijft om definitieve uitspraken te doen over de rol van deze mok in rituele praktijken.

Lees het artikel: Oud-Egyptische mok bevat hallucinogene plantenresten.

Façade van TT39 van Poeiëmra met het granieten deksel van de sarcofaag in het voorhof

Reliëfvoorstelling van buitenlanders in het graf TT39 van Poeiëmra

Op dinsdag 26 november 2024 werd in de necropool van Assasif het graf van Poeiëmra, na het voltooien van een langdurige restauratie, officieel geopend. De Mexicaans-Egyptische archeologische missie te Assasif heeft zich onder leiding van Gabriela Arrache sinds het voorjaar van 2005 zorgvuldig beziggehouden met de restauratie van TT39, het graf van de tweede profeet van Amon, Poeiëmra. Deze tombe dateert uit de 18^de dynastie, meer specifiek uit de periode van het coregentschap tussen Hatsjepsoet en Thoetmoses III, rond 1475 v.Chr. Het graf is historisch zo belangrijk omdat het een zeldzame voorstelling toont van de twee farao’s tezamen. De levendige reliëfvoorstellingen in het graf geven inzicht in de rol van de grafeigenaar als opzichter, priester en een persoon die betrokken is bij de complexe religieuze en politieke ontwikkelingen tijdens de regering van koningin Hatsjepsoet. De scènes tonen Poeiëmra als toezichthouder op landbouwactiviteit. Ook zien we hem in zijn rol als priester die rituelen uitvoert ten overstaande van de Thebaanse goden.

Het restauratiewerk heeft in het totaal 19 jaar in beslag genomen. Dit hing vooral samen met de kwaliteit aan kalksteen van de graftombe. Het beschilderde gesteente is door de eeuwen heen zeer kwetsbaar gebleken en er zijn scheuren in de grafwanden ontstaan die het graf vrijwel in zijn geheel hebben doen instorten. Het werk vereiste daarom in de eerst plaats stabilisatie van de grafwanden. Vervolgens zijn meer dan 1.200 reliëffragmenten zorgvuldig gereinigd en op hun oorspronkelijke plaatsen ingevoegd. De nieuwste technologie speelde daarbij een cruciale rol. Fotografie met hoge resolutie, 3D-scanning en gedetailleerde epigrafische studies zorgden ervoor dat elke inscriptie en detail in een digitaal archief werd opgeslagen. Tijdens de restauratie kwamen er ook enkele verrassingen tevoorschijn. De herstelde inscripties wierpen nieuw licht op Poeiëmra’s nevenfuncties. Zo kwam men tot de ontdekking dat hij maar liefst over 15 verschillende titels en eretitels beschikte. Momenteel worden voorbereidingen getroffen om het graf voor het publiek te openen.

Bekijk de video van 6:11 bij de officiële openingshandeling na het voltooien van de restauratie: Theban Tomb TT39: Restored Masterpiece Highlights Mexican-Egyptian Collaboration.

De westelijke pyloon van de tempel van Repyt te Athribis

Op zaterdag 23 november 2024 werd bekend gemaakt dat de Egyptisch-Duitse archeologische missie ter hoogte van Sohag een complete pyloon van een tempel uit de Ptolemaeën Tijd heeft blootgelegd. Het betreft de westelijke ingang van de tempel van Athribis. Een steeds weer verwarrend gegevens is dat er binnen de egyptologie sprake is van twee verschillende plaatsen met dezelfde naam. Beide plaatsen beleefden hun culturele hoogtepunt tijdens de Ptolemaeën Tijd. Het Athribis van Neder-Egypte ligt ongeveer 40 km ten noorden van Caïro in de Delta. Het betreft hier echter een tempel in het Athribis van Opper-Egypte, een plaats op ongeveer 10 km ten zuiden van Sohag gelegen. Deze plaatsaanduiding vormt een Griekse verbastering van Hoet-Repyt, wat domein van de godin Repyt betekent. Deze leeuwingodin werd beschouwd als de echtgenote van de vruchtbaarheidsgod Min. De bouw van de tempel, waar de pyloon toebehoort, is begonnen onder Ptolemaeus XV Caesarion. Hij was de zoon van Cleopatra VII en Julius Caesar. Als driejarig kind volgde hij in 44 v.Chr. officieel zijn vermoorde oom Ptolemaeus XIV op als farao. Na de nederlaag van Cleopatra en Marcus Antonius tegen Octavianus werd hij op 17-jarige leeftijd op last van Octavianus vermoord. Latere Romeinse keizers hebben de tempel van Repyt verder uitgebouwd. Ten zuiden van deze tempel stond een eerdere tempel van Ptolemaeus IX Soter II. In september 2019 ontdekten archeologen nog een andere de tempel uit de tijd van Ptolemaeus IV.

Lees het artikel: Remains of a Ptolemaic temple uncovered in Sohag.

Petroglief van een geitvis ontdekt in El-Hosj – Foto Linda Evans

Op dinsdag 19 november 2024 werd bekend gemaakt dat onderzoekers een unieke petroglief hebben geïdentificeerd in de Egyptische plaats El-Hosj. Het in de rotsen gegraveerde teken stelt waarschijnlijk het sterrenbeeld Steenbok voor. Het teken vormt een hybride wezen dat de voorkant vertoont van een geit en de achterkant van een vis. Deze ontdekking is gedaan door Linda Evans van Macquarie University, Australië. Het zou gaan om de eerste bekende weergave van een sterrenbeeld in Egyptische rotsinscripties. Een soortgelijke afbeelding van Steenbok is bekend van het plafond in de tempel van Hathor te Dendera en dateert uit de tijd van Cleopatra VII, rond 50 v.Chr. Die voorstelling is vrijwel identiek aan de Mesopotamische voorstelling van Soehoermasjoe, letterlijk karpergeit, als een manifestatie van de zeer oude Soemerische god Enki en later de Akkadische god Ea. Beide goden werden geassocieerd met water en wijsheid.
De stijlkenmerken van de petroglief suggereren dat deze is gemaakt in de Grieks-Romeinse periode, tussen de 1^ste eeuw v.Chr. en de 2^de eeuw n.Chr.

Lees het artikel: Discovery of goat-fish petroglyph unveils Egyptian understanding of zodiac symbols.

Grand Egyptian Museum – beeld van Ramses II

Op vrijdag 15 november 2024 werd een interview met Huub Pragt gepubliceerd in Smithsonian Magazine. Dit gebeurde naar aanleiding van zijn bezoek aan het Grand Egyptian Museum tijdens zijn reis met Amerikaanse reisgenoten georganiseerd door Smithsonian Journeys.

Lees het artikel: Ancient Egypt Meets the 21st Century at the New Grand Egyptian Museum.

Op zondag 16 februari 2025 wordt het Grand Egyptian Museum bezocht in de reis Opper- en Neder-Egypte. Hiervoor zijn nog twaalf plaatsen beschikbaar.

Grafvoorwerpen uit Assasif – foto Ministerie van Toerisme en Oudheden Egypte

Op zondag 3 november 2024 werd bekend gemaakt dat een Amerikaans-Egyptisch archeologisch team een bijzondere ontdekking heeft gedaan in de necropool van Assasif te Loeksor. Er is een graf uit het Middenrijk ontdekt met maar liefst elf grafkamers. De archeologen waren bezig met het verwijderen van puin op de graftombe van TT391 van Karabasken, de burgemeester van Thebe en 4^de profeet van Amon tijdens de 25^de dynastie. Tijdens deze actie werd de ingang van het graf ontdekt. In de elf grafkamers werden mummies van mannen, vrouwen en kinderen gevonden. De archeologen gaan er daarom van uit dat het mogelijk om een ​​familiegraf gaat dat gedurende meerdere generaties in de 12^de en 13^de dynastie werd gebruikt. Veel kamers vertonen schade die waarschijnlijk is veroorzaakt door het binnensijpelen van water. Veel materialen, zoals houten mummiekisten en linnen stoffen, zijn vergaan. Grafgoederen die zijn gemaakt uit anorganische materialen, waaronder sieraden, zijn echter goed bewaard gebleven. Tot de bijzondere grafgiften behoren een halsketting van langwerpige amethistkralen onderbroken door een agaat en twee koperen spiegels waarvan er één aan vier zijden het gezicht van de godin Hathor vertoont. Het onderzoek naar dit nieuw ontdekte graf is in volle gang en de onderzoekers hopen meer inzicht te krijgen in deze vroege periode van Assasif.

Lees het artikel: Egypt Discovers The First Tomb from The Middle Kingdom Era in the South Asasif necropolis near Luxor.
Lees ook: Rare tomb from Egypt’s Middle Kingdom holds a wealth of jewelry and several generations of the same family.

Grand Egyptian Museum – Foto – official Instagram Account GEM

Het moment waar velen op hebben gewacht, is eindelijk aangebroken! Woensdag 16 oktober 2024 zijn de eerste tentoonstellingsruimtes van het Grand Egyptian Museum (GEM) in Gizeh officieel geopend voor het publiek. Na meer dan twintig jaar bouwen en voorbereiden, kunnen bezoekers nu de pracht en geschiedenis van het oude Egypte bewonderen op een locatie van maar liefst 120 hectare, op steenworp afstand van de iconische piramides van Gizeh.

Hoewel het museum voorlopig een beperkt aantal bezoekers toelaat, zijn enkele van de indrukwekkende zalen volledig ingericht en te bezichtigen. De tentoonstellingsruimtes met de grafschatten van Toetanchamon blijven voorlopig nog gesloten, maar andere hoogtepunten zijn al te bewonderen, zoals de beroemde grote trap met zes verdiepingen en een adembenemend uitzicht op de piramides. Hier kunnen bezoekers zich vergapen aan monumentale voorwerpen, waaronder indrukwekkende sarcofagen en imposante standbeelden. Het museum werkt met tijdsloten, en de meeste daarvan zijn voor de komende weken al volledig uitverkocht. Het wordt dan ook sterk aanbevolen om uw bezoek vooraf online te reserveren.

Bekijk de aankondigingsvideo met belangrijke informatie over wat u in deze proefperiode kunt verwachten van een bezoek aan het Grand Egyptian Museum: GEM Opening Announcement Full Details.

Mummiekist van Idy – foto Mena Melad

Op zondag 13 oktober 2024 maakten onderzoekers van de Universiteit van Sohag en de Freie Universität Berlin bekend dat zij een vrijwel ongeschonden graf hebben ontdekt in Assioet, gelegen in Midden-Egypte. Dit graf stamt uit het Middenrijk, meer specifiek uit de tijd van farao Senwosret I van de 12^de dynastie. Het betreft het graf van Idy, de dochter van Djefay-Hapi, de beroemde gouwvorst van Assioet. Djefay-Hapi ondersteunde farao Senwosret tijdens diens militaire campagnes in Nubië en was getrouwd met Sennoey, de moeder van Idy.
Van dit echtpaar zijn twee prachtige beelden gevonden in het Nubische Kerma, bij de derde stroomversnelling van de Nijl. Het zitbeeld van Sennoey wordt bewaard in het Museum of Fine Arts in Boston. Waarschijnlijk stonden deze beelden oorspronkelijk in een grafkapel of heiligdom. Echter, ze werden ver naar het zuiden ontdekt, in Nubië, waar ze begraven waren in de koninklijke grafheuvel van een Nubische koning, generaties na de dood van het echtpaar uit Assioet. De beelden moeten vanuit hun oorspronkelijke locatie zijn verwijderd en ongeveer driehonderd jaar na hun vervaardiging naar Nubië zijn gebracht. Hoe en waarom deze beelden in Nubië terechtkwamen, blijft echter een raadsel.

De ontdekking van Idy’s graf werd gedaan tijdens onderzoek aan het graf van haar vader, dat bekendstaat als het grootste niet-koninklijke graf uit het oude Egypte. De omvang van dit graf benadrukt Djefay-Hapi’s belangrijke status als gouwvorst. De Egyptische minister van Toerisme en Oudheden, Sharif Fathy, prees de archeologische missies voor hun werk om de geheimen van het oude Egypte te onthullen en benadrukte dat het ministerie hen volledig zal blijven steunen. Dr. Mohamed Ismail Khaled, secretaris-generaal van de Egyptische Hoge Raad van Oudheden, legde uit dat tijdens het schoonmaken van de schacht van Djefay-Hapi’s graf, de grafkamer van zijn dochter werd ontdekt op een diepte van 15 meter naar het noorden.

In de kamer vonden de onderzoekers twee in elkaar passende mummiekisten, rijkelijk versierd met teksten die de reis door het Egyptische Dodenrijk beschrijven. De kleinere kist is 2,30 meter lang en de grotere 2,62 meter. Beide kisten worden beschouwd als enkele van de mooiste die ooit zijn ontdekt. Het team vond ook het deksel van de kleinere kist, een kanopenkist en houten grafbeelden. Volgens Dr. Khaled suggereren voorlopige studies dat grafrovers de kamer hebben betreden, de mummie van Idy hebben geschonden en haar kanopenkruiken hebben vernietigd. Onderzoek aan haar schedel en botten wijst erop dat zij op jonge leeftijd stierf, vermoedelijk voor haar 40^ste levensjaar, en leed aan een aangeboren voetafwijking.

De missie zal doorgaan met het onderzoeken van de resten van Idy in de hoop meer inzicht te krijgen in deze familie van gouwvorsten en de periode waarin zij leefden.

Foto door Mena Melad van Luxor Times.
Lees het artikel: Burial chamber of ancient Egyptian lady “Edi” found in Assiut.

De mummie van de Schreeuwende vrouw – Egyptisch Museum Cairo

In de zomer van 2024 deed de Egyptische Sahar Saleem, hoogleraar radiologie aan de faculteit geneeskunde van de Universiteit van Caïro onderzoek aan de mummie die bekend staat als de ‘schreeuwende vrouw’. Deze mummie van een ongeveer 48-jarige vrouw wordt in het Egyptisch Museum in Caïro bewaard. Bij het bestuderen van de CT-scan van de mummie is vastgesteld dat de vrouw onder zeer pijnlijke omstandigheden is gestorven, haar spieren blokkeerden – en haar laatste schreeuw werd 3500 jaar lang bewaard. Opmerkelijker is echter dat de onderzoekers ontdekten dat al haar organen zich nog in haar lichaam bevonden. Dit wijst op een unieke manier van mummificatie. De gebruikelijke methode tijdens het Nieuwe Rijk behelsde het verwijderen van alle organen die vervolgens in kanopen werden geplaatst. Archeologen troffen de mummie in 1935 aan in Deir el-Bahri, bij de opgravingen aan het graf van Senenmoet, de vooraanstaand architect en overheidsfunctionaris van wie wordt gedacht dat hij de geheime minnaar was van koningin Hatsjepsoet. De mummie van de schreeuwende vrouw werd bijgezet in een nabijgelegen grafkamer en is waarschijnlijk verwant aan Senenmoet.

Lees het artikel: ‘Screaming Woman’ mummy suffered a painful death in ancient Egypt, virtual autopsy finds.
Lees ook: The Horrific Secret of Egypt’s ‘Screaming Woman’ Mummy Revealed.