Detail van een Egyptisch beeldje uit de verzameling van het Museum Kunst en Geschiedenis te Brussel

In Brussel is tot en met zondag 1 oktober 2023 de bijzondere tentoonstelling Expeditie Egypte te zien. Deze tentoonstelling vertelt de geschiedenis van twee eeuwen aan archeologisch onderzoek in Egypte en daarmee de totstandkoming van de Egyptische verzameling van het Museum Kunst en Geschiedenis. Een tweehonderdtal topstukken uit het museum zijn samengebracht. De blikvangers van de tentoonstelling zijn onder meer de rijkelijk versierde mummiekisten uit de Bab el-Gasoes te Deir el-Bahri en het prachtig geïllustreerde dodenboek van Neferrenpet. Een groot aantal opmerkelijke objecten uit de verzameling in Brussel worden voor het eerst tentoongesteld. Te denken valt aan grafstèles, kanopenkruiken en verscheidene sjabti’s. Daarnaast is de tentoonstelling rijkelijk voorzien van uniek historisch fotomateriaal.

Lees meer over de tentoonstelling: Expeditie Egypte.

Maya in zijn graf te Sakkara

Geel was een kleur die van enorm belang was voor de oude Egyptenaren. Het werd geassocieerd met het zonlicht en met de schittering van goud, de huidskleur van de goden. De Universiteit van Manchester biedt alle onlinelezingen die zijn gehouden tijdens het symposium gratis aan. Hieronder staan de sprekers en de titels van hun lezingen.

Dr Steven Snape, University of Liverpool – Yellow, Gold and Sunlight.
Dr Campbell Price, Manchester Museum – Flesh of the Gods; Yellow and Gold as a Means of Re-Birth.
Taneash Sidpura, The University of Manchester – Golden Flies: Part 1 Introduction and Archaeological Evidence, Part 2 Iconographic Evidence and Textual Evidence.
Dr Nicky Nielsen, The University of Manchester – The Lost Royal Gold of Ancient Egypt: The Discovery of the Deir el-Bahri Cache.
Dr Lidija McKnight, The University of Manchester – Golden Offerings.

Bekijk gratis de video-opnames van de onlinelezingen van het: Yellow Symposium of Manchester University.

Gemummificeerde ramsschedels in Abydos – COURTESY OF EGYPT’S MINISTRY OF TOURISM AND MONUMENTS

Op dinsdag 28 maart 2023 werd bekend gemaakt dat 2000 gemummificeerde ramskoppen zijn gevonden in een bij een tempel in Abydos. Het archeologische team van New York University heeft deze spectaculaire vondst gedaan bij de cenotaaftempel van Ramses II. Opmerkelijk is dat het enorme aantal ramskoppen niet dateert uit de 19^de dynastie, de tijd van Ramses II, maar moet worden gedateerd in de Ptolemaeën Tijd, van 332 tot 30 v.Chr. Gedacht wordt dat de gemummificeerde ramskoppen als offer zijn aangeboden aan de vergoddelijkte farao Ramses II. Met zijn 66 jaar durende regering was hij een van de langstzittende farao’s. Hij stond bekend om zijn heldhaftige militaire operatie tegen de Hethieten die leidde tot de slag bij Kadesh. Met de uitkomst daarvan wist hij een niet-aanvalsverdrag te sluiten met de Hethieten.

Lees het artikel: Archaeologists Discover 2,000 Mummified Ram Skulls in Temple of Ramses II.
Lees ook: 2,000 ram skulls found in ancient pharaoh’s temple in one of Egypt’s oldest cities.

Het sterrenbeeld Meschetyoe, bij ons bekend als Grote Beer, op het plafond van de tempel van Chnoem te Esna – foto Ahmed Amin

Op vrijdag 24 maart 2023 werden prachtige foto’s gepubliceerd van de tekens uit de dierenriem op het plafond van de tempel van de god Chnoem. Deze tempel werd in de 19^de eeuw ontdekt in het centrum van de stad Esna en opgegraven door de Fransen. Sindsdien is de tempel alleen te bezoeken in de kuil die zo is ontstaan. Het huidige straatniveau van de stad reikt immers ongeveer tot het dak van de tempel uit de Ptolemaeën Tijd. Het eigenlijke heiligdom is niet bewaard gebleven, alleen de pronaos is te zien. Deze is wel in een perfecte staat behouden gebleven. Door het seculiere latere gebruik van de voormalige Egyptische tempel als karavanserai waren tot voor kort alle wanden en het plafond bedekt met roet. Na een grondig restauratieproject dat werd uitgevoerd door wetenschappers van de universiteiten van Caïro en van Tübingen onder leiding van Dr. Daniela Mendel-Leitz is de donkere laag roet verwijderd. De originele kleurrijke decoratie is nu weer goed zichtbaar. Op het plafond van de pronaos zijn, net zoals dat in de tempel van Hathor te Dendera het geval is, de sterrenbeelden van de dierenriem te zien. Dit wordt ook wel de zodiak genoemd. Op woensdag 13 maart 2019 was dit werk klaar en werd bekend gemaakt dat het restauratieteam de schilderingen op het plafond volledig heeft schoongemaakt en hersteld. Daniela Mendel-Leitz is begin oktober 2022 gevraagd door wetenschapsjournaliste Susanne Hoffmann om haar de resultaten van het restauratiewerk te tonen en toe te lichten.

Lees het artikel: Complete Depiction of The Zodiac Found in Ancient Egyptian Temple.
Lees ook: Zodiak von Esna – Arbeit des Ägyptologen Leitz.
Lees ook: Temple Restoration Reveals Previously Unknown Names of Ancient Egyptian Constellations.
Lees ook: Zodiakoi in Dendera – die berühmtesten.
Lees ook het Kemet-artikel: Tijdmeting in het oude Egypte.

Een sfinxbeeld van waarschijnlijk Claudius – Egyptisch Ministerie van Toerisme en Oudheden – AP

Op dinsdag 7 maart 2023 werd bekend gemaakt dat een Egyptisch archeologisch team een lachende sfinx van een Romeinse keizer heeft blootgelegd. De ontdekking is gedaan tijdens opgravingen aan de oostzijde van het tempelcomplex van de godin Hathor te Dendera. Ooit stond hier een heiligdom voor de god Horus die als de echtgenoot van Hathor werd beschouwd. Het team heeft ook de restanten van dit heiligdom opgegraven. De glimlachende sfinx werd aangetroffen in een bassin. De overblijfselen van het heiligdom zijn uitgehouwen in kalksteen en bestaan uit een platform met twee niveaus met funderingen en een hellingbaan. In het heiligdom werd een Byzantijns bassin van tichelsteen. Het is niet duidelijk waarom de sfinx uit kalksteen daarin is geplaatst. Op het beeld zijn de resten van gele en rode pigment te zien. Waarschijnlijk stelt het gelaat de Romeinse keizer Claudius voor. Deze regeerde van 41 tot 54 na Christus.

Lees het artikel: ‘Magnificent’ smiling sphinx of Roman emperor found at ancient Egypt site.

De dubbele chevron boven de ingang van de piramide van Choefoe.

Op donderdag 2 maart 2023 maakte Moestafa Waziri, het Hoofd van de Egyptische Hoge Raad van Oudheden, bekend dat een negen meter lange tunnel is ontdekt achter de dubbele chevron boven de huidige ingang van de piramide van Choefoe.

Lees het artikel: Corridor Discovered in Great Pyramid “Could Be Protecting The Actual Burial Chamber”.

Bekijk de video van vijf minuten waarin wordt getoond dat men gebruik heeft gemaakt van een endoscoop bij het maken van foto’s aan de binnenzijde van de tunnel: ScanPyramids SP-NFC 2023 Report.

Tijdens zijn verblijf in Egypte gaf Huub Pragt op donderdag 2 maart 2023 een interview voor Radio 5. Luister hier naar de opname van vijf minuten: Nieuwe tunnel ontdekt in de piramide van Cheops.

Op datzelfde moment werd de Belgische egyptologe Marleen Reynders geïnterviewd door de Vlaamse zender Radio1.
Luister naar het vraaggesprek van 8 minuten: Mysterieuze tunnel ontdekt in piramide van Cheops dankzij scantechniek.
Bekijk de Duitstalige video van 9:57 waarin Christian Grosse van de Technische Universität München wordt geïnterviewd 4500 Jahre alt: Neue Kammer in Cheops-Pyramide entdeckt.

Lees de eerdere verschenen berichten over het ScanPyramids project:

Holle ruimte ontdekt in de grote piramide van Choefoe

Miniscule robots in piramide van Choefoe

Archeologe aan het werk in het graf van Meroe © Anastasiia Stupko-Lubczynska / Pools Centrum voor Mediterrane Archeologie.

In de maand februari 2023 zijn drie Thebaanse graven voor publiek geopend. Het zijn de graven TT11 van Djehoety, TT12 van Hery en TT240 ven Meroe. Aan de restauratie van de eerste twee graven is meer dan twintig jaar gewerktdoor de Spaanse archeologische missie onder leiding van José Manuel Galan. Het graf van de schatbewaarder Djehoety dateert uit de 18^de dynastie, ten tijde van koningin Hatsjepsoet. Hery was de opzichter van de dubbele graanschuur van de koninklijke echtgenote en moeder van de koning, koningin Ahhotep, die het land de facto regeerde terwijl haar zoon (koning Ahmose) oorlog voerde in het noorden.

Het graf van Meroe dateert uit het begin dvan het Middenrijk, halverwege de 11^de dynastie. Het is door het Poolse Centrum voor Mediterrane Archeologie van de Universiteit van Warschau gerestaureerd. Het graf kijkt uit op de processieweg naar de tempel van Monthoehotep II te Deir el-Bahri. Het graf van Meroe is het oudste graf dat voor publiek is opengesteld op de Thebaanse westoever. Meroe was een hoge ambtenaar aan het hof van farao Monthoehotep II. Het graf bevat een gang die leidt naar een offerkapel met een nis voor een standbeeld van de overledene. Voordat de kapel wordt bereikt, leidt een grafschacht in de vloer naar een gang die afdaalt naar de gedecoreerde grafkamer met een sarcofaag.

Bezoek de website: Projecto Djehuty.
Lees het artikel: A 4000-year-old tomb is one of the latest new discoveries opening to the public in Egypt.

Waziri I Papyrus – foto Egyptian Museum Cairo

Op dinsdag 21 februari 2023 werd in het Egyptisch Museum in Caïro een van de tienduizenden oudheden tentoongesteld die in het depot liggen te wachten om te worden herontdekt of te worden gerestaureerd. Het Ministerie van Toerisme en Oudheden is namelijk sinds twee jaar druk bezig om de collectie van het museum aan het Tahrirplein te verrijken met deze vaak schitterende voorwerpen. Het betreft nu de 16 meter lange Waziri I Papyrus. De papyrus dateert uit het begin van de Ptolemaeën Tijd en bevat 113 spreuken uit het Dodenboek. De papyrusrol werd in mei 2022 in een zeer goede staat ontdekt in Sakkara door het team van Egyptische archeologen onder leiding van Moestafa Waziri, secretaris-generaal van de Hoge Raad van Oudheden. De papyrus, die nu naar de vinder is genoemd, was oorspronkelijk in linnen gewikkeld en achtergelaten in een mummiekist van een persoon genaamd Ahmose.

Lees het artikel: Waziri I Papyrus for first time at Egyptian Museum in Tahrir after discovery & restoration.

Dagelijks leven in het graf van Chnoemdjedef – foto: REUTERS/Mohamed Abd El Ghany

Op donderdag 26 januari 2023 werd bekend gemaakt dat een mummie uit het Oude Rijk is ontdekt in Sakkara. Het gaat om een man met de naam Hekasjepses. Zijn armen en benen waren afzonderlijk ingezwachteld om het lichaam een levensecht uiterlijk te geven. Het met mummielinnen omzwachtelde hoofd van Hekasjepses was beschilderd met ogen, een mond en donker haar. Bladgoud was zorgvuldig op het gezicht aangebracht om de illusie van een gouden huid te wekken. Volgens Egyptische overtuigingen was goud namelijk de kleur van de goden, en het vergulden van de lichamen van de doden drukte het idee uit dat ze goddelijke eigenschappen verwierven in het hiernamaals. Als zodanig konden de dierbaren van Hekasjepes troost putten uit de wetenschap dat hij herboren en verjongd zou worden in het hiernamaals, en voor eeuwig zou genieten van zijn favoriete eten en drinken met de goden.
Onder andere graven zijn ontdekt. De best bewaard gebleven heeft toebehoord aan Chnoemdjedef, een inspecteur van ambtenaren en opzichter van edelen en een priester tijdens de regering van farao Oenas uit de vijfde dynastie. Het graf is gedecoreerd met prachtige taferelen uit het dagelijks leven.

Lees het artikel: Mogelijk oudste mummie ooit gevonden in Egypte.
Lees ook: Egypt unveils 4,300-year-old mummy, tombs.

Bekijk de video van 54 seconden: Archeologists discover 4,300-year-old Egyptian mummy, dozens of relics | New York Post.

In november 2022 is een drie man sterk team van het Geo-ICT bedrijf CGI naar Loeksor afgereisd om daar met 3D fotografie, laserscanning en GNSS-apparatuur aan de slag te gaan. Het team had eerder al in nauwe samenwerking met het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden een digitaal 3D model gemaakt van de Taffeh-tempel.
Geodeet Robert Voûte is gevraagd om met zijn kennis van de Geodesie mee te helpen met het verhogen van de kennis van landmeetkunde onder archeologen, die met hun teams opgravingen doen. Dit heeft afgelopen jaar geresulteerd in het verzoek van de Universiteit van Leiden om dit ook te doen bij de ‘clearing’ van het lang geleden opgegraven graf TT45 op de westoever van de Nijl te Loeksor. De vraag was om een zeer nauwkeurig 3D computermodel van dit ondergrondse graf te maken. En om alles goed vast te leggen zodat het bestuderen van dit graf ook mogelijk kan worden zonder naar Egypte af te reizen. Robert Voûte heeft vervolgens twee collega’s gevraagd om met hun kennis van fotogrammetrie (3D fotografie) en GNSS (GPS) plaatsbepaling, hem te helpen bij dit project.

Beluister de podcast van 19:57 via Spotify: 3D GEO-ICT in Egypte.