Archieven naar categorie: Nieuws

Maand van Toetanchamon in het RMO

Geplaatst op door
Maand van Toetanchamon in het RMO

Maand van Toetanchamon in het RMO

Op 4 november 1922 werd in het Dal der Koningen in Egypte de eerste traptrede gevonden die leidde naar het graf van Toetanchamon. Die ontdekking mondde uit in de opening van het nog ongeschonden graf. De ongekende hoeveelheid rijkdommen in de kamers van het graf, het vele goud en de verzonnen ‘vloek van de farao’ zouden de jonggestorven koning ruim drieduizend jaar na zijn dood wereldberoemd maken.

In november 2022, precies honderd jaar na de vondst van het graf van Toetanchamon, presenteert het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden een maand lang talloze activiteiten en evenementen die in het teken staan van de meest legendarische farao van Egypte.

Het gouden masker van Toetanchamon

Kinderlezing ‘Op zoek naar Toetanchamon’

Geplaatst op door

Op zoek naar Toetanchamon

Op woensdagmiddag 16 november 2022 gaf egyptoloog Huub Pragt een lezing voor kinderen over de raadselen die er rondom Toetanchamon bestaan. Hij vertelt over de beroemde ‘vloek van de farao’ en waarom Toetanchamon op zo’n jonge leeftijd (hij was 19) is gestorven. En heeft het graf van Toetanchamon wel echt al zijn geheimen prijsgegeven?

Raadselen rondom Toetanchamon

Het graf van de jonggestorven farao Toetanchamon staat volop in de belangstelling. Dit komt vooral omdat het deze maand precies honderd jaar geleden werd ontdekt door de Britse archeoloog Howard Carter. Sinds de sensationele ontdekking van het graf in november 1922 stapelden de raadselen zich op. Bij de ontdekking werd gesproken over de ‘vloek van de farao’, nadat Lord Carnarvon, de geldschieter van de opgraving, plotseling overleed.

Ziek, ongeluk of vermoord?

De grote vraag blijft waarom de farao zo vroeg is gestorven. Werd hij ziek? Is hij verongelukt? Of is hij soms vermoord? Ook is er een groot raadsel over het graf in het Dal der Koningen. Zeven jaar geleden kwam de Britse egyptoloog Nicholas Reeves met de theorie dat het graf van Toetanchamon nog niet al zijn geheimen heeft prijsgegeven. Is het mogelijk dat de beroemde koningin Nefertiti achter de grafwanden in een verborgen kamer begraven ligt?

Maand van Toetanchamon
De lezing door Huub Pragt wordt georganiseerd in samenwerking met het Rijksmuseum van Oudheden. Alle andere activiteiten in het kader van de Maand van Toetanchamon staan op de overzichtspagina van het museum.

Programma

Huub vertelt eerst drie kwartier over Toetanchamon in de Caesarzaal van het museum. Daarna zal hij met de groep kinderen het museum ingaan naar de kindertentoonstelling Op zoek naar Toetanchamon en daarna naar de vaste tentoonstelling over Egypte.

Datum: woensdag 16 november 2022.
Tijden: 13.30 – 15.00 uur of 15.30 – 17.00 uur.
Minimum leeftijd: vanaf 9 jaar.
Maximum leeftijd: tot en met 12 jaar.
Locatie: Rijksmuseum van Oudheden, Rapenburg 28 te Leiden. Caesarzaal op de 1ste verdieping.
Kosten: gratis voor de kinderen die deelnemen aan het programma.
Tijdens het programma kunnen ouders en/of begeleiders, tegen de normale entreeprijs, het museum bezoeken.
Aanmelden: uitsluitend via de website van het Rijksmuseum van Oudheden.

De bark van Amon scène op de rode kapel van koningin Hatsjepsoet te Karnak

Onlinelezing ‘Amon kampeert niet op het strand’

Geplaatst op door

Amon kampeert niet op het strand

Het reisverslag van de Thebaanse hoge ambtenaar Wenamon is opgesteld aan het begin van de 21ste dynastie. Het markeert het begin van de Derde Tussenperiode, een tijd waarin het Egyptische rijk werd verdeeld in twee machtsgebieden.

De hoge ambtenaar Wenamon doet in een papyrustekst verslag van hoe hij vanuit het Opper-Egyptische Thebe op een speciale missie naar Byblos werd gestuurd om hout te halen. Als Wenamon zijn vrachtschip aanmeert bij de kustplaats Dor, wordt hij beroofd door een van zijn bemanningsleden. Wenamon houdt de plaatselijke bestuurder van Dor verantwoordelijk voor deze situatie en dwingt hem de dief op te sporen. De acht regels in de tekst die de vervolgsituatie beschrijven, bevatten enkele lacunes. Daarna wordt duidelijk dat Wenamon inmiddels bij Byblos is aangekomen.

Kamperen met Amon, of niet?

Over één punt zijn alle egyptologen het met elkaar eens: Wenamon is nu ook nog eens zijn schip kwijtgeraakt en kampeert met het cultusbeeld van Amon aan zijn zijde in een tent op het strand van Byblos. Tijdens zijn lezing zal Huub Pragt duidelijk maken dat hij een heel andere visie heeft op dit lacuneuze gedeelte van het reisverslag. Daarbij zal hij diep ingaan op de schrijfwijze van enkele Egyptische woorden, zoals die staan weergegeven in de hiëratische tekst van de papyrus met het reisverslag van Wenamon. De handelsmissie van de Thebaanse ambtenaar naar Byblos is veel minder onfortuinlijk verlopen dan voorheen werd gedacht.

Op dinsdag 8 november 2022 verzorgt Huub Pragt in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden een RoMeO-lezing van een uur in het kader van de tentoonstelling ‘Byblos, ‘s Werelds oudste havenstad’. Deze bijzondere tentoonstelling is van 14 oktober 2022 t/m 12 maart 2023 te zien in het museum. Tijdens zijn lezing zal al snel duidelijk worden dat Huub Pragt een andere visie heeft op de tekstvertaling van het reisverslag. Daarbij zal hij ingaan op de schrijfwijze van enkele Egyptische woorden zoals die staan weergegeven in de hiëratische tekst van de papyrus met het reisverslag.

Het is voor iedereen mogelijk om deze lezing online bij te wonen via een gratis livestream (kies voor ‘8 november’).
Het is ook mogelijk om de lezing live bij te wonen in de Tempelzaal van het Rijksmuseum van Oudheden, Rapenburg 28 Leiden. U betaalt dan een entreeprijs van € 5 | U betaalt op de avond van de lezing aan de kassa van het museum. RoMeO-leden kunnen de lezing gratis bijwonen in het museum.
Aanvang: 20.00 uur.
Aanmelden: Uitsluitend via de pagina RoMeO-lezing.

Graf ontdekt in Toena el-Gebel

Geplaatst op door
De opgraving in Toena el-Gebel. Foto: Landesmuseum Hannover

De opgraving in Toena el-Gebel. Foto: Landesmuseum Hannover

Op dinsdag 18 oktober 2022 werd bekend gemaakt dat onderzoekers van het Landesmuseum uit Hannover onder leiding van egyptologe Dr Katja Lembke een graf hebben ontdekt waar zich acht mummies in bevonden. Het zijn vier kindermummies en vier mummies van volwassen personen. Deze opmerkelijke vondst werd gedaan in Toena el-Gebel, de necropool van de oude stad Hermopolis in Midden-Egypte. Het graf dateert uit de Romeinse tijd. Op de grafwanden zijn sporen van beschildering aangetroffen.

Lees het artikel: Forscher aus Hannover entdecken Grab mit Mumien in Ägypten.
Lees ook: Team aus Hannover entdeckt bemaltes Grab in Ägypten.

Nefertiti reeds 100 jaar razend populair in Berlijn

Geplaatst op door
Nefertiti in het Neues Museum in Berlijn - foto Benjamin Pritzkuleit

Nefertiti in het Neues Museum in Berlijn – foto Benjamin Pritzkuleit

In het jaar 2022 is de discussie in alle hevigheid opgelaaid over het teruggeven van al dan niet ‘ontvreemde objecten’ aan het land van herkomst. De discussie is vaak erg heftig en wordt meestal niet alleen gevoerd op basis van historische, cultureel-antropologische, juridische of andere wetenschappelijke argumenten. Emotie over het eigendomsrecht van cultureel erfgoed kan extreem heftige vormen aannemen waarbij iedere nuance ontbreekt. Het kan soms zelfs leiden tot het meest verschrikkelijke, namelijk het gebruik van vormen van geweld.

De voorbije maanden zijn bij herhaling argumenten de wereld ingestuurd waarom landen bepaalde ‘kunstschatten’ terug zouden moeten geven aan de ‘rechtmatige eigenaar’, namelijk het land van herkomst. Wanneer men wat afstand bewaart en kijkt naar deze gevoelige kwesties, dan valt te concluderen dat voor vrijwel ieder Egyptisch voorwerp, waar een claim op ligt, er argumenten zijn te noemen waarom het wel of waarom het niet terug zou moeten worden gegeven aan het land waar het object vandaan is gekomen.

In dat kader is het volgende artikel dat op maandag 17 oktober 2022 in de Berliner Zeitung verscheen, de moeite waard om te lezen:
Star der Zwanziger: Wie Berlinerinnen die altägyptische Königin vergötterten.

Tentoonstelling ‘Byblos in het Rijksmuseum van Oudheden

Geplaatst op door
De tentoonstelling Byblos in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden

De tentoonstelling Byblos in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden

Op donderdag 13 oktober 2022 vond de opening plaats van de tentoonstelling Byblos in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Hier wordt het verhaal verteld over de in Libanon gelegen oudste havenstad van de wereld. Met name door de handel in cederhout groeide deze stad vanaf 3000 v.Chr. uit tot een welvarend handelscentrum. Lees het verslag door egyptologe Vibeke Berens en bekijk de mooie foto’s van de topstukken die zijn opgenomen in deze bijzondere tentoonstelling: Byblos, ‘s Werelds oudste Havenstad.

De raadselachtige Semenchkara

Geplaatst op door
Tablet uit ivoor met de naam van Semenchkara - foto SMAEK Marianne Franke

Tablet uit ivoor met de naam van Semenchkara – foto SMAEK Marianne Franke

Egyptoloog Huub Pragt heeft de overtuiging dat de raadselachtige figuur Semenchkara niemand minder is dan koningin Neferneferoeaton Nefertiti. In de laatste jaren van de regering van haar echtgenoot Achnaton werd ze zijn coregent en kreeg zij een officiële troonnaam in een cartouche. Deze luidde Anchcheperoera. Bij de dood van haar echtgenoot Achnaton, behield ze deze troonnaam en regeerde zij nog een jaar door onder haar nieuw aangenomen Geboortenaam Semenchkara. Dat deze opvatting juist is, wordt door een recente vondst in het Staatliches Museum Ägyptischer Kunst im Kunstareal München ondersteund. Op dinsdag 4 oktober 2022 maakten de wetenschappers van het museum bekend dat zij een klein tablet uit ivoor uit hun eigen museumcollectie hebben bestudeerd. Gesuggereerd wordt dat op het tablet de naam van Semenchkara voorkomt, maar dat is niet zo. Het is een fragment met de Troonnaam en Geboortenaam van Neferneferoeaton, oftewel Nefertiti.

Lees het artikel: Geheimnisvoller Semenchkare.

Bekijk ook de video van 16:59: Neue Erkenntnisse über Tutanchamuns Familie.

De mummiekist uit KV55

De mummiekist uit KV55

In deze documentaire wordt ten onrechte gesteld dat de mummiekist uit KV55 voor Achnaton is gemaakt en later is hergebruikt voor Semenchkara. Uit eerder onderzoek is duidelijk gebleken dat de kist oorspronkelijk was gemaakt voor de bijvrouw Kiya en later is hergebruikt voor Achnaton. Dat zijn cartouche is verwijderd is het gevolg van de vondst van het graf door de priesters van Amon aan het einde van de 20ste dynastie. Zij lazen de naam van de in hun ogen ketterkoning en hebben de Troonnaam van Achnaton verwijderd en het gouden gelaat verminkt. Ook de conclusie dat Achnaton ouder dan 30 jaar moet zijn geweest bij zijn overlijden is onjuist. Het is zeer wel mogelijk dat hij 29 of 30 jaar was toen hij stierf. Ook wordt in de documentaire gezegd: ‘Denn auch Semenchkare bezeichnet sich als Sohn eines Königs’. Dit is onjuist.

De bark van Amon scène op de rode kapel van koningin Hatsjepsoet te Karnak

Lezing ‘Amon kampeert niet op het strand’

Geplaatst op door

Amon kampeert niet op het strand

Het reisverslag van de Thebaanse hoge ambtenaar Wenamon is opgesteld aan het begin van de 21ste dynastie. Het markeert het begin van de Derde Tussenperiode, een tijd waarin het Egyptische rijk werd verdeeld in twee machtsgebieden.

De hoge ambtenaar Wenamon doet in een papyrustekst verslag van hoe hij vanuit het Opper-Egyptische Thebe op een speciale missie naar Byblos werd gestuurd om hout te halen. Als Wenamon zijn vrachtschip aanmeert bij de kustplaats Dor, wordt hij beroofd door een van zijn bemanningsleden. Wenamon houdt de plaatselijke bestuurder van Dor verantwoordelijk voor deze situatie en dwingt hem de dief op te sporen. De acht regels in de tekst die de vervolgsituatie beschrijven, bevatten enkele lacunes. Daarna wordt duidelijk dat Wenamon inmiddels bij Byblos is aangekomen.

Kamperen met Amon, of niet?

Over één punt zijn alle egyptologen het met elkaar eens: Wenamon is nu ook nog eens zijn schip kwijtgeraakt en kampeert met het cultusbeeld van Amon aan zijn zijde in een tent op het strand van Byblos. Tijdens zijn lezing zal Huub Pragt duidelijk maken dat hij een heel andere visie heeft op dit lacuneuze gedeelte van het reisverslag. Daarbij zal hij diep ingaan op de schrijfwijze van enkele Egyptische woorden, zoals die staan weergegeven in de hiëratische tekst van de papyrus met het reisverslag van Wenamon. De handelsmissie van de Thebaanse ambtenaar naar Byblos is veel minder onfortuinlijk verlopen dan voorheen werd gedacht.

Op dinsdag 8 november 2022 verzorgt Huub Pragt in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden een RoMeO-lezing van een uur in het kader van de tentoonstelling ‘Byblos, ‘s Werelds oudste havenstad’. Deze bijzondere tentoonstelling is van 14 oktober 2022 t/m 12 maart 2023 te zien in het museum. Tijdens zijn lezing zal al snel duidelijk worden dat Huub Pragt een andere visie heeft op de tekstvertaling van het reisverslag. Daarbij zal hij ingaan op de schrijfwijze van enkele Egyptische woorden zoals die staan weergegeven in de hiëratische tekst van de papyrus met het reisverslag.

Locatie: Tempelzaal, Rijksmuseum van Oudheden, Rapenburg 28 Leiden.
Entree: € 5 | U betaalt op de avond van de lezing aan de kassa van het museum. RoMeO-leden kunnen de lezing gratis bijwonen in het museum.
Online: Het is voor iedereen mogelijk om deze lezing gratis online bij te wonen.
Aanvang: 20.00 uur.
Aanmelden: Uitsluitend via de pagina RoMeO-lezing.

De Koningslijst van Turijn

Geplaatst op door
Kim Ryholt tijdens de lezing over de Koningslijst in het Museo Egizio in Turijn

Kim Ryholt tijdens de lezing over de Koningslijst in het Museo Egizio in Turijn

Op dinsdag 27 september 2022 vond in het Museo Egizio in Turijn een belangrijke lezing plaats over de in het museum bewaarde papyrus die de Koningslijst van Turijn wordt genoemd. Na een introductie door directeur Christian Greco komen drie specialisten aan het woord. Dit zijn achtereenvolgens Susanne Töpfer, conservator verantwoordelijk voor de papyrus-collectie van het Museo Egizio in Turijn, Kim Ryholt, egyptoloog verbonden aan de Universiteit van Kopenhagen en Myriam Krutzsch, restaurator bij het Ägyptisches Museum en Papyrussammlung der Staatlichen Museen zu Berlin.

Het manuscript, dat de enige echte Egyptische koningslijst is, afgezien van Manetho, waarop vele koningen staan die verder onbekend zijn, werd rond 1820 aangekocht door de consul Bernardino Drovetti en werd in 1824 voor het eerst gezien en beschreven door Jean-François Champollion. Dankzij de inspanningen van talrijke geleerden was het de afgelopen 200 jaar mogelijk om de meeste van de ongeveer 300 fragmenten te combineren. Ter gelegenheid van de 200ste verjaardag van de ontcijfering van het hiërogliefenschrift werd de papyrus in 2022 volledig gerestaureerd.

Bekijk de video-opname van de lezing van 1:31:24 History, Content and Restoration of the so-called “Turin King List”.
Lees ook de pagina op de website pharaoh.se van de Zweedse deskundige op het vlak van de Egyptische chronologie, Peter Lundström: The Turin king list.

De website Koningslijst.nl is opgezet met als doel een zo volledig en betrouwbaar mogelijk overzicht te geven van de regeringsperiodes van de Egyptische farao’s. De Koningslijst van Turijn is daarbij als een belangrijke bron gebruikt. Het oude Egypte bestond uit een aantal beschavingen die zijn ingedeeld in periodes. De eerste die deze indeling heeft gemaakt, was de Griekse Egyptenaar Manetho. Hij schreef de geschiedenis van Egypte rond 250 v.Chr. en hanteerde daarbij een indeling in periodes. Hij baseerde zijn werk op oudere bronnen, met alle beperkingen die dat met zich meebracht. Vele details zijn in de loop der tijd aangepast, bijgesteld en verschoven. Maar de indeling in periodes en koningshuizen (dynastieën) wordt nog altijd gebruikt.

Twee activiteiten in het RMO

Geplaatst op door

Op dinsdag 20 september 2022 geeft hoogleraar Olaf Kaper een lezing ‘De bouw van Egyptische piramiden’. Deze lezing is gratis en start om 17.00 uur in de Taffehzaal.

Lees hier: Lezing door prof. dr. Olaf Kaper.

Op dinsdag 27 september 2022 geven Lara Weiss, Nico Staring en Huw Twiston Davies een boekpresentatie ‘The Walking Dead at Saqqara: The Making of a Cultural Geography’. Deze gratis presentatie start om 15.00 uur en vindt plaats in de Leemanszaal.