Glazen schrijverspalet van Toetanchamon – Grand Egyptian Museum

Op woensdag 15 november 2022 werd bekend gemaakt dat naar aanleiding van het feit dat het honderd jaar geleden is dat het graf van Toetanchamon werd ontdekt een prachtige video is gemaakt over al het glas dat is aangetroffen in KV62. Ter gelegenheid van 2022, het Internationale Jaar van het Glas van de Verenigde Naties is een samenwerking tot stand gekomen tussen het Römisch-Germanisches Zentralmuseum in Mainz, het Egyptisch Museum in Caïro en het Corning Museum of Glass in Corning in New York. Het resultaat ervan is een film waarin de fascinerende glazen objecten worden belicht die Toetanchamon naar het Dodenrijk vergezelden.

Bekijk de video van 7:38 met Engels commentaar: Glass from the Tomb of Tutankhamun.

Kathleen Martinez begint aan onderwaterarcheologie bij Taposiris Magna. Foto: Kathleen Martinez-Nazar/Taposiris Magna Project

De Amerikaanse televisiezender CNN publiceerde op vrijdag 11 november 2022 een artikel over de ontdekking van een gangenstelsel onder de tempel van Taposiris Magna met een totale lengte van meer dan meer 1300 meter. Het artikel opent met de mededeling dat Kathleen Martinez, als archeoloog verbonden is aan de Universiteit van Santo Domingo uit de Dominicaanse Republiek. Ook zou ze, na al bijna 20 jaar op zoek te zijn naar het verloren gewaande graf van Cleopatra, nu wel heel erg dicht bij de laatste rustplaats van de vermaarde Egyptische koningin zijn gekomen.

Het is niet voor het eerst dat in persberichten wordt gemeld dat archeologen op het punt staan om het graf van Cleopatra te ontdekken. Soortgelijke spannende berichten worden ook met regelmaat verspreid over het graf van een andere Egyptische koningin, namelijk Nefertiti. Beluister in dat kader het radio-interview dat Huub Pragt gaf op dinsdag 21 april 2009, waarbij hij zijn twijfel uitsprak over het vinden van het graf van Cleopatra.
Op maandag 30 juli 2018 kondigde Moestafa Waziri aan dat een Egyptisch archeologisch team op het punt stond om te Taposiris Magna het graf van de beroemde koningin Cleopatra VII te ontdekken. Lees het artikel: Graf van Cleopatra mogelijk ontdekt. Op vrijdag 17 juli 2020 is dit onderwerp opnieuw ter sprake gekomen in het nieuwsbericht met de titel Cleopatra weer bijna gevonden.

Wat de berichtgeving over de op handen zijnde ontdekking van het graf van Cleopatra VII nu zo anders maakt, is dat gesproken wordt over onderaardse gangen die in de richting van de nabij gelegen Middellandse Zee gaan. Het houdt in dat Martinez met haar team de komende periode een nieuwe weg in zal slaan en zich gaat richten op onderwaterarcheologie. Uit een verklaring van het Ministerie van Toerisme en Oudheden kan worden opgemaakt dat de Egyptische kustlijn ter hoogte van Taposiris Magna door de eeuwen heen geteisterd is door aardbevingen. Hierdoor zouden delen van de tempel kunnen zijn ingestort en onder de golven zijn verdwenen. Dat laatste is erg onwaarschijnlijk, gezien het feit dat de aan Osiris gewijde tempel boven op een heuvel staat op enkele honderden meters afstand van een geasfalteerde kustweg waarvan geldt dat aan de andere zijde, nog eens enkele honderden meters verderop, pas het strand en de zee te vinden is.

Lees het artikel: Tunnel discovered beneath Egyptian temple may lead to Cleopatra’s tomb, archaeologist says.

Het verplaatsen van een van de twee wachtersbeelden van Toetanchamon in het Egyptisch Museum in Caïro

Op zaterdagochtend 29 oktober 2022 was Huub Pragt tussen 10:15 en 10:30 uur te gast bij het radioprogramma Nieuwsweekend op NPO Radio 1. Het gesprek ging over de door de Italiaanse fotograaf Sandro Vannini geproduceerde film ‘Tutankhamun: The Last Exhibition‘ die vanaf 3 november 2022 in Nederland in première gaat.
Ook werd gesproken over de raadselen die nog steeds rondom het graf en de mummie van Toetanchamon bestaan. Zeven jaar geleden kwam de Britse egyptoloog Nicholas Reeves met de theorie dat het graf van Toetanchamon nog niet al zijn geheimen heeft prijsgegeven. Is het mogelijk dat de beroemde koningin Nefertiti achter de grafwanden in een verborgen kamer begraven ligt?

Ook egyptoloog Daniel Soliman, conservator bij het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden, werd op dinsdag 1 november 2022 geïnterviewd door Wilfried de Jong in het radioprogramma Met het Oog op Morgen op NPO Radio 1. Het gesprek is naar aanleiding van het feit dat het honderd jaar geleden is dat het ongeschonden graf van Toetanchamon werd ontdekt. Bekijk het interview van 8:30 Honderd jaar fascinatie voor Toetanchamon.

Feestavond in de Taffehzaal van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden

Op 4 november 2022 is het precies honderd jaar geleden dat het graf van Toetanchamon werd ontdekt. Dit wordt in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden herdacht met een gratis toegankelijke feestelijke bijeenkomst. Iedereen met een belangstelling voor het oude Egypte is van harte welkom tussen 19.00 en 22.30 uur. Het wordt gewaardeerd wanneer u vrijwillig doneert.

Tijdens de avond geven specialisten negen speedlezingen over uiteenlopende onderwerpen rondom farao Toetanchamon. Ook zullen studenten van het Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten korte rondleidingen verzorgen op de vaste tentoonstelling Egypte en de tijdelijke tentoonstelling Byblos.

Het Rijksmuseum van Oudheden ligt in het centrum van Leiden (zie Google Maps), op tien minuten loopafstand van NS-station Leiden Centraal. Het adres is Rapenburg 28 te Leiden. Dit is de beschrijving voor de looproute (met downloadbare pdf). Net buiten het centrum kunt u uw auto parkeren op het Parkeerterrein Haagweg. Daarvandaan brengen gratis pendelbusjes u naar het museum. Voor de terugweg kunt u bellen om u weer op te laten halen: 071- 512 0071. Bezoekers met de auto kunnen in Leiden ook terecht in de parkeergarages aan de rand van het centrum. Wilt u vooraf reserveren en parkeren met korting? Ga dan naar de website van de gemeente Leiden. Dit is de routebeschrijving per auto.

Aanmelden voor deze bijzondere feestavond kan uitsluitend via de website van het Rijksmuseum van Oudheden: Feestavond Toetanchamon.

Maand van Toetanchamon in het RMO

Op 4 november 1922 werd in het Dal der Koningen in Egypte de eerste traptrede gevonden die leidde naar het graf van Toetanchamon. Die ontdekking mondde uit in de opening van het nog ongeschonden graf. De ongekende hoeveelheid rijkdommen in de kamers van het graf, het vele goud en de verzonnen ‘vloek van de farao’ zouden de jonggestorven koning ruim drieduizend jaar na zijn dood wereldberoemd maken.

In november 2022, precies honderd jaar na de vondst van het graf van Toetanchamon, presenteert het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden een maand lang talloze activiteiten en evenementen die in het teken staan van de meest legendarische farao van Egypte.

De opgraving in Toena el-Gebel. Foto: Landesmuseum Hannover

Op dinsdag 18 oktober 2022 werd bekend gemaakt dat onderzoekers van het Landesmuseum uit Hannover onder leiding van egyptologe Dr Katja Lembke een graf hebben ontdekt waar zich acht mummies in bevonden. Het zijn vier kindermummies en vier mummies van volwassen personen. Deze opmerkelijke vondst werd gedaan in Toena el-Gebel, de necropool van de oude stad Hermopolis in Midden-Egypte. Het graf dateert uit de Romeinse tijd. Op de grafwanden zijn sporen van beschildering aangetroffen.

Lees het artikel: Forscher aus Hannover entdecken Grab mit Mumien in Ägypten.
Lees ook: Team aus Hannover entdeckt bemaltes Grab in Ägypten.

Nefertiti in het Neues Museum in Berlijn – foto Benjamin Pritzkuleit

In het jaar 2022 is de discussie in alle hevigheid opgelaaid over het teruggeven van al dan niet ‘ontvreemde objecten’ aan het land van herkomst. De discussie is vaak erg heftig en wordt meestal niet alleen gevoerd op basis van historische, cultureel-antropologische, juridische of andere wetenschappelijke argumenten. Emotie over het eigendomsrecht van cultureel erfgoed kan extreem heftige vormen aannemen waarbij iedere nuance ontbreekt. Het kan soms zelfs leiden tot het meest verschrikkelijke, namelijk het gebruik van vormen van geweld.

De voorbije maanden zijn bij herhaling argumenten de wereld ingestuurd waarom landen bepaalde ‘kunstschatten’ terug zouden moeten geven aan de ‘rechtmatige eigenaar’, namelijk het land van herkomst. Wanneer men wat afstand bewaart en kijkt naar deze gevoelige kwesties, dan valt te concluderen dat voor vrijwel ieder Egyptisch voorwerp, waar een claim op ligt, er argumenten zijn te noemen waarom het wel of waarom het niet terug zou moeten worden gegeven aan het land waar het object vandaan is gekomen.

In dat kader is het volgende artikel dat op maandag 17 oktober 2022 in de Berliner Zeitung verscheen, de moeite waard om te lezen:
Star der Zwanziger: Wie Berlinerinnen die altägyptische Königin vergötterten.