Tentoonstelling Ramses & l’or des Pharaons in Parijs

Vanaf vrijdag 7 april 2023 tot en met woensdag 6 september 2023 was de tentoonstelling ‘Ramsès & l’or des Pharaons’ te zien in de Grande Halle van Parc de la Villette, het grote stadspark in het noordoosten van Parijs. Ramses II is de meest gevierde en machtigste farao van het Nieuwe Rijk – de gouden eeuw van Egypte. Hij werd door zijn onderdanen als een god op aarde beschouwd. Tijdens zijn 67 jaar durende regering liet hij enorme tempels bouwen. Vele obelisken met zijn cartouches en standbeelden van de farao werden over het land verspreid. Deze tentoonstelling toont 181 topstukken, de grootste collectie aan objecten uit de tijd van Ramses II die ooit Egypte hebben verlaten. Samen met de kolossale koninklijke beeldhouwwerken van de beroemde Egyptische farao uit de 19^de dynastie toont de tentoonstelling ook enkele topstukken uit het Egyptische Museum van Caïro uit andere tijdsperioden. Zo zijn de onlangs ontdekte dierenmummies en kunstschatten uit de koninklijke begraafplaatsen van Dasjoer en Tanis te zien.
Bezoekers konden tussen de indrukwekkende beelden van Ramses II wandelen en zich onderdompelen in multimediaproducties die momenten uit het leven van Ramses belichten. Zo kon men kennismaken met de slag bij Kadesj, de grootste wapenstrijd tussen de legers van de Egyptenaren en de Hethieten. Ook bestond de mogelijkheid tot twee virtual-reality ervaringen. De eerste was getiteld ‘Ramses & Nefertari’ en belicht het leven van het koninklijk echtpaar. De tweede heet te’Journey to Osiris’ waarbij de bezoeker op reis gaat door het Egyptische Dodenrijk. Beide presentaties boden een adembenemende rondleiding door twee van de meest indrukwekkende monumenten van Ramses II: de tempel van Aboe Simbel en QV66, het graf van Nefertari.

Bekijk de trailer van: Ramsès & l’or des Pharaons.

Tatoeage op de linkerheupkop van een mummie van een vrouw uit in Deir el-Medina – Foto: Anne Austin Universiteit van Missouri-St. Louis

Op donderdag 17 november 2022 werd bekend gemaakt dat uit recent onderzoek aan mummies uit Deir el-Medina is gebleken dat zwangere vrouwen tatoeages lieten zetten die bedoeld waren om hen te beschermen tijdens en na de bevalling. Twee onderzoekers Anne Austin en Marie-Lys Arnette zijn verbonden aan de University of Missouri-St. Louis. Omdat ze zelf nooit Egyptische mummies zouden uitpakken, was de enige mogelijkheid om eventueel tatoeages aan te treffen om mummie te onderzoeken die door plunderaars uit de doeken zijn gedaan op zoek naar kostbare amuletten. Dat is helaas in de afgelopen honderd jaar vaker voorgekomen op de begraafplaats van Deir el-Medina. De restanten van deze mummies zijn vaak in het graf op de bodem achtergelaten. De ontdekkingen die Austin heeft gedaan, kwamen uit twee graven die zij en haar team in 2019 onderzochten. Menselijke resten omvatten een linker heup van een vrouw van middelbare leeftijd. Op de bewaarde huid waren patronen van donkerzwarte kleuring zichtbaar. Hierdoor ontstond een beeld dat een tatoeage langs de onderrug van de vrouw heeft gelopen. Net links van de horizontale lijnen van de tatoeage is een afbeelding van Bes en een kom te zien. Dat zijn afbeeldingen die verband houden met rituele zuivering tijdens de weken na de bevalling.
De tweede tatoeage is afkomstig van een vrouw van middelbare leeftijd. Infraroodopnames tonen een tatoeage die moeilijk te zien is met het blote oog. Een reconstructietekening van deze tatoeage toont een oedjat-oog, het beschermende Oog van Horus, en een mogelijke afbeelding van Bes die een verenkroon draagt.

Lees het artikel: Protective childbirth tattoos found on ancient Egyptian mummies.

Glazen schrijverspalet van Toetanchamon – Grand Egyptian Museum

Op woensdag 15 november 2022 werd bekend gemaakt dat naar aanleiding van het feit dat het honderd jaar geleden is dat het graf van Toetanchamon werd ontdekt een prachtige video is gemaakt over al het glas dat is aangetroffen in KV62. Ter gelegenheid van 2022, het Internationale Jaar van het Glas van de Verenigde Naties is een samenwerking tot stand gekomen tussen het Römisch-Germanisches Zentralmuseum in Mainz, het Egyptisch Museum in Caïro en het Corning Museum of Glass in Corning in New York. Het resultaat ervan is een film waarin de fascinerende glazen objecten worden belicht die Toetanchamon naar het Dodenrijk vergezelden.

Bekijk de video van 7:38 met Engels commentaar: Glass from the Tomb of Tutankhamun.

Kathleen Martinez begint aan onderwaterarcheologie bij Taposiris Magna. Foto: Kathleen Martinez-Nazar/Taposiris Magna Project

De Amerikaanse televisiezender CNN publiceerde op vrijdag 11 november 2022 een artikel over de ontdekking van een gangenstelsel onder de tempel van Taposiris Magna met een totale lengte van meer dan meer 1300 meter. Het artikel opent met de mededeling dat Kathleen Martinez, als archeoloog verbonden is aan de Universiteit van Santo Domingo uit de Dominicaanse Republiek. Ook zou ze, na al bijna 20 jaar op zoek te zijn naar het verloren gewaande graf van Cleopatra, nu wel heel erg dicht bij de laatste rustplaats van de vermaarde Egyptische koningin zijn gekomen.

Het is niet voor het eerst dat in persberichten wordt gemeld dat archeologen op het punt staan om het graf van Cleopatra te ontdekken. Soortgelijke spannende berichten worden ook met regelmaat verspreid over het graf van een andere Egyptische koningin, namelijk Nefertiti. Beluister in dat kader het radio-interview dat Huub Pragt gaf op dinsdag 21 april 2009, waarbij hij zijn twijfel uitsprak over het vinden van het graf van Cleopatra.
Op maandag 30 juli 2018 kondigde Moestafa Waziri aan dat een Egyptisch archeologisch team op het punt stond om te Taposiris Magna het graf van de beroemde koningin Cleopatra VII te ontdekken. Lees het artikel: Graf van Cleopatra mogelijk ontdekt. Op vrijdag 17 juli 2020 is dit onderwerp opnieuw ter sprake gekomen in het nieuwsbericht met de titel Cleopatra weer bijna gevonden.

Wat de berichtgeving over de op handen zijnde ontdekking van het graf van Cleopatra VII nu zo anders maakt, is dat gesproken wordt over onderaardse gangen die in de richting van de nabij gelegen Middellandse Zee gaan. Het houdt in dat Martinez met haar team de komende periode een nieuwe weg in zal slaan en zich gaat richten op onderwaterarcheologie. Uit een verklaring van het Ministerie van Toerisme en Oudheden kan worden opgemaakt dat de Egyptische kustlijn ter hoogte van Taposiris Magna door de eeuwen heen geteisterd is door aardbevingen. Hierdoor zouden delen van de tempel kunnen zijn ingestort en onder de golven zijn verdwenen. Dat laatste is erg onwaarschijnlijk, gezien het feit dat de aan Osiris gewijde tempel boven op een heuvel staat op enkele honderden meters afstand van een geasfalteerde kustweg waarvan geldt dat aan de andere zijde, nog eens enkele honderden meters verderop, pas het strand en de zee te vinden is.

Lees het artikel: Tunnel discovered beneath Egyptian temple may lead to Cleopatra’s tomb, archaeologist says.

Het verplaatsen van een van de twee wachtersbeelden van Toetanchamon in het Egyptisch Museum in Caïro

Op zaterdagochtend 29 oktober 2022 was Huub Pragt tussen 10:15 en 10:30 uur te gast bij het radioprogramma Nieuwsweekend op NPO Radio 1. Het gesprek ging over de door de Italiaanse fotograaf Sandro Vannini geproduceerde film ‘Tutankhamun: The Last Exhibition‘ die vanaf 3 november 2022 in Nederland in première gaat.
Ook werd gesproken over de raadselen die nog steeds rondom het graf en de mummie van Toetanchamon bestaan. Zeven jaar geleden kwam de Britse egyptoloog Nicholas Reeves met de theorie dat het graf van Toetanchamon nog niet al zijn geheimen heeft prijsgegeven. Is het mogelijk dat de beroemde koningin Nefertiti achter de grafwanden in een verborgen kamer begraven ligt?

Ook egyptoloog Daniel Soliman, conservator bij het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden, werd op dinsdag 1 november 2022 geïnterviewd door Wilfried de Jong in het radioprogramma Met het Oog op Morgen op NPO Radio 1. Het gesprek is naar aanleiding van het feit dat het honderd jaar geleden is dat het ongeschonden graf van Toetanchamon werd ontdekt. Bekijk het interview van 8:30 Honderd jaar fascinatie voor Toetanchamon.

Feestavond in de Taffehzaal van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden

Op 4 november 2022 is het precies honderd jaar geleden dat het graf van Toetanchamon werd ontdekt. Dit wordt in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden herdacht met een gratis toegankelijke feestelijke bijeenkomst. Iedereen met een belangstelling voor het oude Egypte is van harte welkom tussen 19.00 en 22.30 uur. Het wordt gewaardeerd wanneer u vrijwillig doneert.

Tijdens de avond geven specialisten negen speedlezingen over uiteenlopende onderwerpen rondom farao Toetanchamon. Ook zullen studenten van het Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten korte rondleidingen verzorgen op de vaste tentoonstelling Egypte en de tijdelijke tentoonstelling Byblos.

Het Rijksmuseum van Oudheden ligt in het centrum van Leiden (zie Google Maps), op tien minuten loopafstand van NS-station Leiden Centraal. Het adres is Rapenburg 28 te Leiden. Dit is de beschrijving voor de looproute (met downloadbare pdf). Net buiten het centrum kunt u uw auto parkeren op het Parkeerterrein Haagweg. Daarvandaan brengen gratis pendelbusjes u naar het museum. Voor de terugweg kunt u bellen om u weer op te laten halen: 071- 512 0071. Bezoekers met de auto kunnen in Leiden ook terecht in de parkeergarages aan de rand van het centrum. Wilt u vooraf reserveren en parkeren met korting? Ga dan naar de website van de gemeente Leiden. Dit is de routebeschrijving per auto.

Aanmelden voor deze bijzondere feestavond kan uitsluitend via de website van het Rijksmuseum van Oudheden: Feestavond Toetanchamon.

Maand van Toetanchamon in het RMO

Op 4 november 1922 werd in het Dal der Koningen in Egypte de eerste traptrede gevonden die leidde naar het graf van Toetanchamon. Die ontdekking mondde uit in de opening van het nog ongeschonden graf. De ongekende hoeveelheid rijkdommen in de kamers van het graf, het vele goud en de verzonnen ‘vloek van de farao’ zouden de jonggestorven koning ruim drieduizend jaar na zijn dood wereldberoemd maken.

In november 2022, precies honderd jaar na de vondst van het graf van Toetanchamon, presenteert het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden een maand lang talloze activiteiten en evenementen die in het teken staan van de meest legendarische farao van Egypte.