Lezing ‘Egyptische propaganda van Alexander de Grote’

Afbeelding van Alexander de Grote met ramshoorns – Foto RMO

Op vrijdag 18 maart 2022 verzorgt Prof. Dr. Olaf Kaper in het kader van de Week van de Klassieken een lezing over de Egyptische propaganda van Alexander de Grote. Nadat hij Egypte op de Perzen had veroverd, bezocht Alexander de Grote het orakel van de god Amon-Ra (Ammon) in de oase Siwa. Alexander had een bijzondere relatie met deze god. Dat blijkt onder meer uit voorstellingen op munten waarin hij wordt afgebeeld met ramshoorns, een verwijzing naar verschijningsvorm van Ammon van Siwa. Alexander liet ook tempels bouwen voor Amon-Ra. Ze getuigen van zijn vroomheid en goddelijke status. Daarmee waren deze afbeeldingen en bouwwerken een slimme vorm van propaganda, waarmee de nieuwe Griekse heerser zichzelf aan de bevolking presenteerde. De rol van zijn bezoek aan Egypte was belangrijk in het leven van Alexander en ook lang daarna bleef het nog een rol spelen. In zijn lezing bekijkt Olaf Kaper in hoeverre de god Ammon louter voor propagandadoeleinden werd ingezet, of dat er ook een persoonlijke motivatie van Alexander in de bronnen kan worden herkend.

Aanvang: 20.00 uur, zaal en Museumcafé open vanaf 19.30 uur,
Plaats: Taffehzaal Rijksmuseum van Oudheden, Rapenburg 28 Leiden.
Kosten: gratis.
U kunt deze lezing naar keuze bijwonen in het museum of thuis volgen via een gratis livestream.

De lezing wordt georganiseerd in samenwerking met Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten.

 

Tentoonstelling in Parijs ‘Farao van de Beide Landen’

Taharqa offert wijn aan Hemen – Musée du Louvre, Parijs

Vanaf woensdag 27 april 2022 is in het Louvre in Parijs de tentoonstelling ‘Farao van de Beide Landen‘ te zien. Hier wordt het verhaal verteld over de zwarte farao Taharqa en zijn tijd. In de 8ste eeuw v.Chr. is ter hoogte van de 4de cataract in de Nijl een Nubisch koninkrijk ontstaan met als hoofdstad Napata. Omstreeks 730 v.Chr. veroverde de Nubische koning Pianchy Egypte en stichtte daarmee de 25ste dynastie. Meer dan vijftig jaar zouden de zwarte farao’s over een koninkrijk regeren dat zich uitstrekte van de Nijldelta tot de samenvloeiing van de Witte en Blauwe Nijl. De meest bekende van die koningen is farao Taharqa. De tentoonstelling in Parijs belicht het belang van dit uitgestrekte koninkrijk, gelegen in wat nu Noord-Soedan is. De aanleiding vormt het tienjarige bestaan van de opgravingscampagne onder leiding van Michel Baud aan de Meroïtische stad Moeweis, niet ver van de piramides van het oude Meroë.

Balsemingsmateriaal ontdekt in Aboesir

Vazen in de schacht te Aboesir – foto: Karelsuniversiteit Praag

Op maandag 14 februari 2022 werd bekend gemaakt dat in Aboesir is een enorme verzameling balsemingsmateriaal is ontdekt. In een 14 meter diepe schacht troffen Tsjechische archeologen 370 aardenwerk vazen aan, met daarin de restanten van materiaal dat gebruikt werd bij het mummificatieproces. De necropool van Aboesir is vooral bekend van de piramiden uit de 5de dynastie. Aboesir kent echter ook een deel dat stamt uit de tijd van de 26ste dynastie. Hier vonden de archeologen een verborgen schacht, waarin het materiaal gevonden werd dat gebruikt werd tijdens het mummificatieproces.

Lees het artikel: Grootste verzameling Egyptisch balsemingsmateriaal ooit ontdekt.

Het gelaat van Hatsjepsoet

Fragmenten van het gelaat van Hatsjepsoet – Foto PCMA UW – Kacper Prus

Op woensdag 9 februari 2022 werd bekend dat de Pools-Egyptische missie in Deir el-Bahri een sfinx met het portret van koningin Hatsjepsoet heeft gereconstrueerd. Oorspronkelijk stonden er meer dan 70 van dit soort sculpturen aan weerszijden van de verhoogde weg die naar de tempel leidde. Kort na de dood van Hatsjepsoet, onder het bewind van Thoetmoses III, werden al haar afbeeldingen vernietigd om tekenen van haar regering uit te wissen. Haar sfinxen werden in stukken kapotgeslagen en begraven. Hierdoor bleef de oorspronkelijke polychromie in uitstekende staat behouden. Het opmerkelijke kleurenpalet van het gezicht van de koningin op deze sfinxen sluit aan bij de Egyptische artistieke canon. Het vrouwelijk lichaam werd in een gele kleur weergegeven.

Bekijk meer foto’s van het reconstructieproces via: Polish-Egyptian Expedition to the Temple of Hatshepsut at Deir el-Bahari.

Tentoonstelling L’aventure Champollion

Portret van Jean-François Champollion, 1831, door Léon Cogniet. Musée du Louvre – Parijs

Dit jaar is het 200 jaar geleden dat het hiërogliefenschrift werd ontcijferd door Jean-François Champollion. Deze grote Franse geleerde wordt beschouwd als de ‘vader van de egyptologie’. Vanaf 12 april 2022 tot en met 24 juli 2022 wordt in Parijs een tentoonstelling gepresenteerd die laat zien hoe Champollion tot zijn ontdekking is gekomen. De tentoonstelling onthult wie de man Champollion was, zijn ijver, zijn enorme drang naar kennis, zijn temperament, evenals zijn taalkundige kwaliteiten. Het publiek maakt kennis met de ‘Champollion-methode’ en laat een beschaving herleven die vandaag de dag nog steeds fascineert. Circa 350 voorwerpen als manuscripten, prenten, foto’s, Egyptische papyri en beelden worden getoond. Ze zijn afkomstig uit de collecties van de Bibliothèque nationale de France, het Louvre en het Museo Egizio in Turijn.

Informatie over de tentoonstelling: ‘L’aventure Champollion.

Grieks-Romeins graf ontdekt in Aswan

Het familiegraf op de westoever te Aswan bij het Aga Khan Mausoleum – EIMAWA-missie – Universiteit van Milaan

Op donderdag 20 januari 2022 werd bekend gemaakt dat een groot familiegraf uit de Grieks-Romeinse tijd is ontdekt door de Italiaans-Egyptische missie in Aswan. Het team staat onder leiding van Patrizia Piacentini, professor aan de Universiteit van Milaan. De ontdekking werd gedaan in het gebied rond het mausoleum van Aga Khan op de westoever van de Nijl. Daar bevinden zich meer dan 300 graven daterend uit de 6de eeuw v.Chr. tot de 4de eeuw na Chr. Hoewel het graf is geplunderd en zelfs in brand is gestoken in de oudheid, bevatte het toch nog vele mummies en diverse grafgiften. Het graf heeft een hal met vier grafkamers die diep in de zandsteenrotsen zijn uitgehouwen. In de hal vonden de archeologen een sarcofaag uit aardewerk met de mummie van een kind. In de grafkamers lagen bijna 30 mummies, sommige in een uitzonderlijke staat van bewaring, andere aan stukken gereten door grafrovers. Uit radiografische en antropologische onderzoek blijkt dat 30% van de mummies die van kinderen waren, vanaf de neonatale periode tot een leeftijd van ongeveer 10 jaar. Uit botanalyse blijkt dat een deel van de kinderen leed aan infectieziekten en bepaalde stofwisselingsstoornissen. Het dijbeen van een volwassene vertoont duidelijke tekenen van amputatie, die deze persoon moet hebben overleefd.

Lees het artikel: Family tomb: new discovery in Aswan.

Nieuwe directeur Allard Pierson

Directeur Els van der Plas – Allard Pierson Amsterdam

Op woensdag 19 januari 2022 werd bekend dat kunsthistorica Els van der Plas per 1 april 2022 de functie van directeur van het Allard Pierson in Amsterdam gaat bekleden. Nu is zij nog zakelijk directeur van het Bonnefanten Museum in Maastricht. Van der Plas volgt Wim Hupperetz op die de functie Chief Science Officer heeft aanvaard bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Het Allard Pierson in Amsterdam beschikt over een Collectie Egypte en Soedan.

Lees het artikel: Els van der Plas directeur van Allard Pierson.

Egyptische foetus bewaard door ontbinding

CT-scan van de foetus in de zwangere mummie – foto M. Ożarek-Szilka / Affidea

Donderdag 29 april 2021 werd in een nieuwbericht gesproken over de opzienbarende vondst van een zwangere mummie.
Medio januari 2022 werd bekend gemaakt dat een studie van het Poolse onderzoeksteam aan de mummie van de zwangere vrouw tot nieuwe inzichten heeft geleid. Omdat het lijk van de gestorven vrouw in de oudheid met natron werd bedekt, is tijdens het mummificatieproces de foetus, die zich nog in haar baarmoeder bevond, ‘gepekeld’. De verandering van een alkalische naar een zure omgeving veroorzaakte het uitlogen van mineralen uit de botten van de foetus. De botten zijn zelfs uitgedroogd en gemineraliseerd. Deze twee processen verklaren waarom de botten van de foetus nauwelijks te zien zijn op CT-scans. Wel zijn de handjes en een voetje te zien, maar dit zijn geen botten, maar gedroogde weefsels. De schedel, die zich het snelst ontwikkelde en het meest is gemineraliseerd, is slechts gedeeltelijk bewaard gebleven.

Lees het artikel: Ancient Egyptian fetus preserved due to unusual decomposition process.
Lees ook: Terwijl de oude Egyptenaren een zwangere vrouw mummificeerden vond in haar buik een geheel natuurlijk mummificatieproces plaats.

Grand Egyptian Museum ontvangt enorme reliëfs

Detail van de stèle van Snofroe GEM

Op maandag 20 december 2021 werd bekend gemaakt dat 23 enorme objecten, waaronder een kalkstenen wand met piramideteksten van koningin Anchesenpepi II uit de 6de dynastie in het Grand Egyptian Museum (GEM) zijn geïnstalleerd. Ook is een groot granieten beeld van de geknielde koningin Hatsjepsoet in het museum aangekomen. Een enorme stèle met de naam en voorstelling van koning Snofroe uit de 4de dynastie stond tot voor kort links van de toegangstrap opgesteld in de tuin van het Egyptisch Museum aan het Tahrirplein. Drie grote panelen in verhoogd reliëf uit het graf van Rahotep uit het Oude Rijk hebben een onderkomen gekregen in het GEM. Ook zijn reliëfs uit de Amarnaperiode met voorstellingen van Achnaton en Nefertiti naar het nieuwe museum overgeheveld.

Lees het artikel: Egypt’s GEM Receives 23 Huge Artifacts from Egyptian Museum in Tahrir.
Bekijk de foto’s: Grand Egyptian Museum receives collection of ancient stone reliefs.

Opera Giulio Cesare in Egitto

Nederlandse Reisopera van Händel’s opera ‘Giulio Cesare in Egitto’

Liefhebbers van Barokopera komen tussen 22 januari en 20 februari 2022 aan hun trekken in de bijzondere uitvoering door de Nederlandse Reisopera van Händel’s opera ‘Giulio Cesare in Egitto’. In deze spectaculaire barokopera van regisseur/dirigent George Petrou is hoofdpersoon Julius Caesar een avonturier uit de jaren ’20 van de vorige eeuw. Zo draagt hij bijvoorbeeld een fedorahoed. Er is bewust gekozen voor een Hollywood-uitstraling voor wat de kostuums betreft. Dit levert een spannende combinatie op met de muziek van Händel uit 1724. Julius Caesar is – zoals zoveel archeologen in de jaren ’20 – op zoek naar een graftombe van een farao en stuit plotseling op de verschijning van de Egyptische koningin Cleopatra. Is zij een geest of een mummie?

De Nederlandse Reisopera is het grootste reizende operagezelschap in Nederland. Jaarlijks brengen zij verscheidene grote producties naar de theaters en schouwburgen in het hele land. De Barokopera Giulio Cesare in Egitto van Georg Friedrich Händel duurt 3 uur en 5 minuten, inclusief pauze, en wordt gezongen in het Italiaans met Nederlandse en Engelse boventitels.

Bekijk de video van 8:21 waarin George Petrou vertelt over de voorbereidingen aan de opera: Giulio Cesare in Egitto.