Hawass op zoek naar Nefertiti

Het Westelijke Dal.

Voor wie denkt dat Zahi Hawass niet meer actief is als archeoloog, niets minder is waar. Op donderdag 9 december 2021 werd bekend dat de onvermijdelijke archeoloog nu met zijn Egyptische team op het spoor is van het graf van koningin Nefertiti. Dit team van Egyptische specialisten werd in 2017 door Hawass zelf samengesteld. Hawass is ervan overtuigd dat de laatste rustplaats van Nefertiti in het westelijke zijdal van het Dal der Koningen is gelegen. Volgens hem bestaat er namelijk geen enkel wetenschappelijk bewijs dat koningin Nefertiti begraven zou liggen achter een grafwand in KV62, het graf van Toetanchamon. Hawass denkt eerder aan de directe omgeving van het graf WV22, het graf van Amenhotep III.

Lees het artikel: Egypt resumes hunt for Nefertiti’s tomb amid historical debate.

Opening van de Sfinxenallee te Loeksor

Op donderdag 25 november 2021 vond in Loeksor de officiële opening plaats van het wandelpad door de sphinxenallee, de verbinding tussen de tempel van Amon-Ra te Karnak en de tempel van Loeksor. Tijdens het jaarlijkse Opet-festival bewandelden Egyptische priesters het 2.700 meter lange processiepad dat wordt geflankeerd door sfinxen. De ceremonie werd uitgevoerd door de drie houten barken met daarin de cultusbeelden van de goden Amun-Ra, Moet en Chonsoe van het ene heiligdom naar het ander te verplaatsen. Tot nu toe zijn aan weerszijde van het wandeltraject 1.057 sfinxen met een mensenhoofd opgegraven en gerestaureerd. Deze sfinxen dateren uit de tijd van farao Nectanebo I van de 30ste dynastie. De sfinxen vervingen de oudere beelden uit de tijd van koning Hatsjepsoet uit de 18de dynastie. De voorstellingen daarvan zijn nog wel te zien op de tempelwanden van haar Rode Kapel in Karnak. Hatsjepsoet bouwde tijdens haar regeerperiode zes kapellen gewijd aan de god Amon-Ra langs de door sfinxen geflankeerde processieweg.

Bekijk hier de video van 2:04:35 The Grand Opening of the of the Sphinx Avenue in Luxor.

Arbeiders uit de tijd van koning Choefoe

Het is een hardnekkig misverstand dat de Egyptenaren slaven hebben ingezet bij de bouw van de piramiden. Op zaterdag 23 oktober 2021 werd bekend gemaakt dat de Franse egyptoloog Pierre Tallet na jarenlange inspanningen een unieke tekst uit de 4de dynastie heeft weten te vertalen. De moeilijkheid zat hem in de vele fragmenten waaruit de papyrus uiteen was gevallen. Na een nauwgezet onderzoek zijn de vele fragmenten bij elkaar gepuzzeld en kon de hiërogliefentekst worden getranslitereerd en vertaald. De tekst leert ons dat de mannen die aan bouwkundige projecten ten tijde van farao Choefoe hebben gewerkt, zoals de aanleg van een haven aan de Rode Zeekust of de Grote Piramide te Gizeh, Egyptische bouwvakkers waren. Zij werden in natura betaald voor hun diensten. Dit was in feite al langer bekend op basis van archeologisch onderzoek. Nu zijn er ook schriftelijke bewijzen uit het Oude Rijk. In 2013 werden de fragmenten van de papyrus ontdekt in de Wadi el-Jarf aan de Rode Zeekust. Het betreft een administratieve tekst waaruit blijkt dat de arbeiders in ploegendiensten werkten en dat zij goed getrainde ambachtslieden waren.

Lees het artikel: Piramide van Cheops werd gebouwd in teams van 40 door Egyptenaren met namen als Merer, Mesou en Sekher.
Lees ook: “Wadi el Jarf: The Harbour of King Khufu on the Red Sea Shore and its Papyrological Archive” Professor Pierre Tallet.

Openingsdatum Grand Egyptian Museum

Een van grootste geheimen van de afgelopen jaren in Egypt is de openingsdatum van het nieuwgebouwde Grand Egyptian Museum. Geruchten gaan dat vrijdag 4 november 2022 daarvoor wordt ingericht. De feestelijke opening van het museum in Gizeh valt dan samen met de dag waarop honderd jaar eerder het graf van Toetanchamon werd ontdekt in het Dal der Koningen. Toch staat deze datum geenszins vast. De enige officiële webpagina die u de juiste informatie kan geven is deze: Grand Egyptian Museum – Opening Announcement. U kunt ervoor kiezen om per email persoonlijk op de hoogte te worden gesteld van de definitieve openingsdatum.

De gezichten van drie Egyptische mummies

De reconstructie van drie gezichten van mummies. Beeldrecht: Parabon NanoLabs.

Op vrijdag 1 oktober 2021 werd bekend gemaakt dat onderzoekers voor het eerst gebruik hebben gemaakt van DNA-gegevens om de gezichten van drie mummies te reconstrueren. De mummies zijn allen afkomstig uit de necropool van Aboesir en dateren uit verschillende tijdsperiodes van de Egyptische beschaving. De oudste mummie dateert uit de 18de dynastie ten tijde van farao Amenhotep III. De jongste mummie kan worden gedateerd in de 27ste dynastie rond 450 v.Chr. toen de Perzen in Egypte aan de macht waren.

In 2017  hadden wetenschappers van het Max Planck Instituut in Tübingen, de drie mummies al op DNA-sequentie onderzocht. Parabon NanoLabs is een Amerikaans bedrijf dat nanofarmaceutica ontwikkelt en diensten voor DNA-fenotypering levert, vooral aan juridische organisaties. Een team van Parabon NanoLabs heeft nu die genetische gegevens gebruikt om 3D-modellen van de gezichten van de mummies te maken door middel van een proces dat forensische DNA-fenotypering wordt genoemd. Genetische gegevens worden dan gebruikt om de vorm van gelaatstrekken en andere aspecten van iemands fysieke verschijning te reconstrueren. Het team heeft ervoor gekozen om te tonen hoe de mannen eruit hebben gezien rond hun 25-jarige leeftijd. Parabon NanoLabs presenteerde de gezichtsreconstructies van de drie mummies tijdens een internationaal symposium over menselijke identificatie.

Lees het artikel: 3-D Reconstruction Reveals the Faces of Three Ancient Egyptian Mummies.
Lees ook: 3 Egyptian mummy faces revealed in stunning reconstruction.

Twee nieuwe musea in Egypte

Egypt’s Capitals Museum – Foto: Dik van Bommel

In het najaar van 2021 worden twee nieuwe musea in Egypte voor het publiek opengesteld. Topstukken afkomstig uit het Luxor Museum en het Egyptisch Museum aan het Tahrirplein zijn naar de twee nieuwe musea overgebracht.

Het eerste museum bevindt zich in het midden van de Nijldelta, in de provinciestad Kafr el-Sjeich. Bekijk hier het Kafr el-Sheikh Museum.

Het tweede museum bevindt zich aan de oostzijde van Caïro in het district met het presidentiële paleis en vele overheidsgebouwen. Het nieuwe museum wordt het Egypt’s Capitals Museum genoemd. Het is een archeologisch museum dat is gebouwd op een oppervlakte van 8500 vierkante meter. Voor het imposante bouwwerk staat een obelisk van Ramses II opgesteld. Het museum vertelt de geschiedenis van de Egyptische hoofdsteden van de prehistorie tot de moderne tijd. De eerste stad die wordt belicht is Memphis, vervolgens zijn Thebe en Minya aan de beurt. Ook via Alexandrië tijdens de Griekse en Romeinse tijd komt men bij Foestat, Fatimidisch Cairo en Khedive Caïro.

Zuidgraf van Djoser open voor publiek

Op dinsdag 14 september 2021 werd officieel bekend gemaakt dat het Zuidgraf van Djoser te Sakkara voor het publiek is geopend. De structuur staat dan wel bekend als het Zuidgraf, maar vertoont feitelijk een enorm ondergronds labyrint van gangen, versierd met reliëfs. Vele wanden zijn bekleed met de bekende rechthoekige blauwe faience tegeltjes. Een centrale grafschacht herbergt een massieve met graniet beklede sarcofaag uit de 3de dynastie. Tot op heden is het echter niet duidelijk voor wie deze stenen kist was bedoeld. Over het algemeen wordt aangenomen dat Djoser onder de op 300 meter meer naar het noorden gelegen Trappenpiramide werd begraven. Op donderdag 5 maart 2020 werd al bekend gemaakt dat de trappenpiramide voor publiek is opengesteld. Vijftien jaar lang heeft men gewerkt aan de restauratie van het oudste stenen bouwwerk ter wereld. Op woensdag 24 november 2021 zal Huub Pragt samen met zijn reisgenoten de trappenpiramide aan de binnenzijde bezichtigen.

Lees het artikel: Egypt opens ancient tomb of King Djoser after restoration.
Lees ook: Egypt opens south tomb of King Djoser in Saqqara for visit after restoration.
Bekijk deze video van 59 seconden: Completion of the Restoration Project of King Djoser Southern Tomb in Saqqara.

Sjabti van Nubische farao in het APM

Sjabti van Senkamanisken – Foto: Allard Pierson

Op dinsdag 31 augustus 2021 werd bekend gemaakt dat het Allard Pierson in Amsterdam een prachtig object heeft verworven. Het gaat om een zeldzame sjabti, een mummievormig grafbeeldje, van een Nubische koning. Het grafbeeldje toont Senkamanisken. Het serpentijnen beeldje dateert uit de periode 643-623 v.Chr. en  is 17 cm hoog. Het bijzondere beeldje is vanaf nu te zien in het museum. Ook het Museum of Fine Arts in Boston beschikt over enkele sjabti’s van deze Nubische vorst. De sjabti is een sprekend voorbeeld van de rijke culturele uitwisseling tussen het oude Egypte en het zuidelijk gelegen rijk van Koesj in het gebied dat nog steeds Nubië heet (huidig Zuid-Egypte en Noord-Soedan). Tijdens de 25ste dynastie (746-664 v.Chr.) heersten de Koesjitische koningen over beide landen. De Amerikaanse archeoloog George Reisner ontdekte in 1917 de piramide van Senkamanisken in Noeri in het huidige Noord-Soedan. Van de bijna 1300 sjabti’s die daarbij aan het licht kwamen zijn er ongeveer 400 van steen in verschillende vormen, afmetingen en kwaliteit. Deze zijn nu bijna allemaal terug te vinden in Chartoem, Caïro en Boston. Elk van deze sjabti’s is uniek en bevat informatie over de verschillende ambachtslieden die de mummievormige beeldjes hebben gemaakt.

Lees het artikel: Grafbeeldje van Nubische koning verworven.
Lees ook: Grafbeeld Nubische koning naar Allard Pierson.
Lees ook de blog: ‘Hier ben ik’, zeg je.