De mummie van de Thebaanse vrijheidsstrijder en koning Seqenenra Tao II werd samen met de mummies van farao’s uit het Nieuwe Rijk in 1881 in Loeksor ontdekt in de cachette DB320. De mummie werd aan het begin van de 20^ste eeuw uit de doeken gedaan. Al snel werd duidelijk dat het hoofd van de mummie van Seqenenra Tao II vijf diepe wonden vertoonde. Onder wetenschappers is langdurig gedebatteerd over de exacte doodsoorzaak. Verscheidene onderzoeken – waaronder een röntgenonderzoek in de jaren zestig – toonden aan dat de overleden koning weliswaar ernstige hoofdwonden had opgelopen, maar andere verwondingen aan zijn lichaam werden niet vastgesteld. Zijn mummie lijkt ook haastig te zijn gebalsemd. De Röntgenfoto’s laten zien dat er geen poging was gedaan om de hersenen te verwijderen of extra linnen aan de schedel of ogen toe te voegen. Volgens James E. Harris en Kent Weeks, die destijds het forensisch onderzoek uitvoerden, is de mummie van Seqenenra Tao II de slechtst bewaarde van alle koningsmummies die in het Egyptisch Museum worden bewaard. Zij merkten daarbij op dat een vieze, olieachtige geur de ruimte vulde op het moment dat de mummiekist werd geopend. Dit is waarschijnlijk te wijten aan het slechte balsemingsproces en de afwezigheid van het gebruik van het absorberende natron, waardoor er wat lichaamsvloeistoffen in de mummie achterbleven ten tijde van de begrafenis. Op basis hiervan werd tot 2009 aangenomen dat de koning ofwel was omgekomen in de strijd tegen de Hyksos ofwel in een samenzwering werd gedood tijdens zijn slaap. De Britse egyptoloog Garry Shaw onderwierp de verscheidene hypotheses over de mummie van de Thebaanse vorst aan een diepgaand onderzoek waarbij ook tekstuele bronnen en statistische gegevens zijn betrokken. Hij kwam tot de conclusie dat de meest waarschijnlijke oorzaak van Seqenenra’s dood een ceremoniële executie moet zijn geweest. In juli 2020 werd deze hypothese nog meer verfijnd. De Britse archeoloog en expert in gevechtstechnieken, Robert Mason, gaat ervan uit dat de Egyptische koning uit de 17^de dynastie aanvankelijk ernstig gewond is geraakt op het slagveld, maar uiteindelijk door zijn rivaal de Hyksos-leider om het leven is gebracht.

Bekijk de video van 3:22: Who was King Seqenenre Tao?

Op zaterdag 20 februari 2021 werd bekend gemaakt dat de Egyptische Sahar Saleem, hoogleraar radiologie aan de universiteit van Caïro, een opzienbarende vondst heeft gedaan aan de mummie van Seqenenra Tao II. CT-scans van de mummie onthullen nieuwe details over zijn hoofdletsel, inclusief voorheen niet-ontdekte laesies die de Egyptische balsemers vakkundig hebben weten te verbergen. De handen van de mummie waren gebogen en gebald, maar er zijn  geen verwondingen aan zijn onderarmen te zien. Saleem vermoedt daarom dat de handen van Seqenenra Tao II waren vastgebonden toen hij stierf. Hij zou mogelijk gevangen zijn genomen op het slagveld en daarna geëxecuteerd door meerdere personen.

Lees het artikel: Egyptian pharaoh was executed on the battlefield, mummy reveals.

Lees het wetenschappelijke rapport: Computed Tomography Study of the Mummy of King Seqenenre Taa II: New Insights Into His Violent Death.

De tentoonstelling Verbeelding van Egypte zou oorspronkelijk tot en met 28 februari 2021 te zien zijn in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Vanwege de tijdelijke sluiting van het museum, kon de tentoonstelling tot en met 14 december worden bezocht. Egyptoloog Daniel Soliman, conservator van de Egyptische afdeling van het museum, neemt u nu mee voor een korte online rondleiding over de tentoonstelling. In tien minuten tijd geeft hij u een indruk van de Europese, en in het bijzonder de Nederlandse beeldvorming van het oude Egypte. U ziet bijzondere wetenschappelijke publicaties, romans, schitterende prenten en aquarellen, foto’s en andere archiefstukken. Ze komen uit de omvangrijke Egyptische verzameling van de wetenschappelijke bibliotheek van het museum. Zoals een catalogus uit de 19^de eeuw en een fotoalbum uit 1906. Met deze rondleiding wordt de liefhebber van het RMO alsnog een blik in de tentoonstellingszalen gegund.

Bekijk de video van 10:32 Online rondleiding Verbeelding van Egypte.

Conservator Lara Weiss  van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden verzorgt op dinsdag 2 maart 2021 een gratis online lezing over het Egyptisch Museum in Caïro.

Het wereldberoemde Egyptisch Museum in Caïro huisvest de belangrijkste collectie Egyptische oudheden ter wereld. Het werd meer dan honderd jaar geleden opgericht als een van de eerste speciaal gebouwde musea buiten Europa. Nu het Grand Egyptian Museum (GEM) binnenkort zijn deuren vlakbij de piramides van Giza opent, en er nog veel meer musea werden gebouwd, leek het een goed moment om ook de rol van ‘de moeder van de Egyptische musea’ aan het Tahrir-plein in Caïro opnieuw te definiëren en plannen voor de toekomst te smeden. Hiervoor zocht het Egyptisch Museum in Caïro de samenwerking met vijf grote Europese musea met Egyptische collecties, waaronder het Rijksmuseum van Oudheden. In deze lezing zal conservator Lara Weiss over de achtergronden en resultaten van dit samenwerkingsproject vertellen, dat door de Europese Unie met € 3,1 miljoen wordt gesteund.

Tijd: 20.00 – 21.00 uur.

Iedereen kan deze lezing gratis volgen. U hoeft geen extra programma’s te downloaden of te installeren op uw computer. Na aanmelding ontvangt u een link, waarmee u via de browser op uw pc, laptop, tablet of smartphone de lezing kunt volgen. De uitzending is vanaf een kwartier voor aanvang online.

Aanmelden voor deze livestream via: Nieuws uit Caïro.

Het Dodenboek van de koopman Kenna wordt bewaard in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Deze papyrusrol heeft een lengte van 17,7 meter en is daarmee het langste manuscript in de collectie van het museum. De eerste directeur van het museum, Caspar Reuvens verwierf het in 1835 op een veiling bij Sotheby’s in Londen. Het maakte deel uit van de omvangrijke verzameling aan Egyptische oudheden die de Engelse consul-generaal in Alexandrië, Henry Salt, bijeen had gebracht. Het Dodenboek van Kenna was de laatste aanwinst van Caspar Reuvens. Op zijn reis naar huis stierf hij aan een beroerte, met het Dodenboek in zijn bagage.
Het was de Griekse kunsthandelaar Giovanni (Yanni) d’Athanasi die in opdracht van Henri Salt de vele objecten in Egypte had weten te verwerven. Zo werd ook het Dodenboek van Kenna door hem rond 1825 aan het licht gebracht. d’Athanai beschreef in een rapport hoe hij de papyrus had aangetroffen: niet opgerold, maar in twaalf stukken van elk anderhalve meter gevouwen en op de mummie van Kenna gelegd. De buitenste vellen hebben dan ook geleden door de hars waarmee de mummie was bedekt. Het lostrekken van de eerste drie vellen bij Sothebys, een tiental jaar later, zal het handschrift evenmin goed hebben gedaan. Het Dodenboek van Kenna is vooral van belang omdat het een van de oudst bekende exemplaren is. De wijze waarop de hiërogliefen zijn geschreven en de voorstellingen in de vignetten maken een datering rond 1350 v.Chr. tijdens de regering van Amenhotep III uit de 18^de dynastie zeer aannemelijk. Kenna wordt getoond als een corpulente, gedrongen gestalte met een pruik en kleding die kenmerkend is voor die tijdsperiode.
De Vereniging Rembrandt steunt de restauratie van het Dodenboek van Kenna. Dit langdurige project wordt sinds de zomer van 2018 mede mogelijk gemaakt dankzij het Van der Klaauw Fonds van de Vereniging Rembrandt.

Bekijk het interview met restaurator Juliet Baines uit begin februari 2021 van 5:25: Het dodenboek van Kenna – vijf vragen aan Juliet Baines.

De overblijfselen van een rij biervaten te El-Mahasna – Egyptian Ministry of Antiquities – AFP

Lees het Engelstalige artikel: Egypt unearths ‘world’s oldest’ mass-production brewery.
Lees ook: Egypt unearths world’s oldest-known beer factory.
Lees het Nederlandstalige artikel: Mogelijk oudste bierbrouwerij ter wereld ontdekt in Egypte.

De Britse egyptoloog Chris Naunton, gaf op 22 april 2020 een online lezing voor de Egypt Exploration Society, getiteld ‘People of Amarna’. In deze lezing met de ondertitel ‘From Akhenaten and Nefertiti to John Pendlebury and Mary Chubb’ vertelt Naunton over de archeologische site Tell el-Amarna. Naast het verhaal over Achnaton en Nefertiti gaat hij in op de levensverhalen van de belangrijkste archeologen die er hun voetsporen hebben achtergelaten.

Bekijk de video van 1:19:09: People at Amarna.

Op vrijdag 29 januari 2021 werd bekend gemaakt dat de Egyptisch-Dominicaanse missie van de Universiteit van Santo Domingo onder leiding van Dr.Kathleen Martinez, in de Taposiris Magna-tempel ten westen van Alexandrië 16 rotsgraven uit de Grieks-Romeinse Tijd heeft ontdekt. Martinez is al meer dan tien jaar overtuigd dat zij in deze tempel het graf van Cleopatra VII gaat ontdekken. De ontdekte graven bevinden zich voor de Middellandse Zeekust op een rotsheuvel binnen het tempelcomplex. De graven bestaan uit diepe schachten waar zich op de bodem slecht bewaard gebleven mummies bevonden. De mummificatietechniek vertoont echter iets opmerkelijks, namelijk een dun amulet van bladgoud in de vorm van een tong dat in de mond van de mummie is achtergelaten. Ongetwijfeld verwijst dit gebruik naar de wens van de overledene om weer over zijn spraakvermogen te kunnen beschikken zodra hij voor de rechtbank van de god van het Dodenrijk Osiris dient te verschijnen. De archeologische missie heeft in het najaar van 2020 een aantal interessante vondsten gedaan. De belangrijkste is een mummiemasker voor een vrouw. Het vertoont een krans met acht gouden bladeren. Ook is een achttal marmeren portretkopjes aangetroffen die dateren uit de Grieks-Romeinse Tijd.

Lees het artikel: Egypt discovers 16 burials in Taposiris Magna Temple in western Alexandria.
Lees ook: New artefacts unearthed at Taposiris Magna in Alexandria.

Lees ook: Egyptian-Dominican Mission Discover Many Mummies in Alexandria.

Foto: British Museum, Londen.

Als antropoloog en evolutiebioloog is Nathaniel Dominy verbonden aan Dartmouth College in Hanover, New Hampshire. Zijn onderzoek is gericht op het maken van moleculaire en isotopen-analyses op mummies van bavianen. Dit maakt onderdeel uit van zijn biologische veldwerk in Afrika. Het onderzoek heeft enkele jaren in beslag genomen en is uitgevoerd in samenwerking met egyptologe Salima Ikram van de American University in Caïro. Op vrijdag 8 januari 2021 werden de verrassende onderzoeksresultaten openbaar gemaakt. Het onderzoek laat zien hoe en waarom primaten zich tijdens de evolutie hebben aangepast.

In het Nieuwe Rijk gold het Land van Poent als de belangrijkste plaats waar de beste kwaliteit wierook vandaan werd gehaald. Ook stond het gebied bekend om de door de Egyptenaren zo gewaardeerde mantelbavianen (Papio hamadryas). Dit heilige dier van zowel de god Thot als de aanbidder van de zonnegod Ra-Horachte werd op grote schaal in Egypte geïmporteerd. Expedities bereikten Poent door zowel stroomopwaarts langs de Nijl als via de oostkust van Egypte via de Rode Zee naar het zuiden te varen. Poent, was daarmee een enorm uitgestrekt gebied dat grote delen van het huidige Noord-Soedan en Eritrea besloeg. Wellicht dat ook delen van Djibouti, Somalië en zelfs Ethiopië tot het gebied van Poent mogen worden gerekend. Over de exacte locatie wordt binnen de egyptologie nog steeds gedebatteerd.

Dominy onderzocht de mummies van bavianen die zijn aangetroffen in Egyptische graven uit het Nieuwe Rijk. Hij vergeleek de strontium-samenstellingen van de botten, het haar en het glazuur van tanden van de mummies met die van mantelbavianen die in verschillende regio’s in Afrika leven. Dit werpt een licht op de oorsprong van de Egyptische bavianen. Sommigen zijn hoogstwaarschijnlijk in Egypte in gevangenschap gefokt. Andere bavianen moeten zijn geboren in de gebieden van het huidige Ethiopië, Eritrea, Djibouti, Somalië en zelfs Jemen.

Lees het artikel: Mummified baboons reveal the far reach of early Egyptian mariners.

Egyptische archeologen hebben in het najaar van 2020 meer dan vijftig mummiekisten ontdekt in Sakkara. De houten kisten dateren allen uit het Nieuwe rijk (circa 1550-1080v.Chr.) en werden verspreid over 52 grafschachten aangetroffen op een diepte van 10 tot 12 meter. Op zondag 17 januari 2021 werd bekend gemaakt dat deze mummiekisten zijn ontdekt onder de restanten van een veel ouder bouwwerk dat dateert uit de zesde dynastie en daarmee uit het einde van het Oude Rijk (circa 2200 v.Chr.). Naar verluidt is het bouwwerk de dodentempel van koningin Neith.

Lees het artikel: Eeuwenoude dodentempel ontdekt in Egyptische necropolis Sakkara.

Lees ook: Saqqara necropolis will rewrite history.