Netflix documentaire over de mastaba van Wahet

De grafschacht van de mastaba van Wahet – Foto: Amazon Web Services

Netflix heeft de wereldwijde release aangekondigd van de documentaire ‘Secrets of the Saqqara Tomb’. Op donderdag 28 oktober 2020 wordt het de ontdekking getoond van een mastaba uit het Oude Rijk die vele eeuwen onder het woestijnzand heeft gelegen. De documentaire wordt in 190 landen uitgebracht, met ondertiteling voor meer dan 30 talen.

De documentaire volgt een team van Egyptische archeologen in Sakkara die de niet eerder ontdekte gangen, schachten en graven opgraven. De documentaire neemt de kijker mee naar het graf van de priester Wahet. In de documentaire wordt deze naam, die ‘geschenk’ betekent, als Wahty uitgesproken.

Het team van archeologen heeft meer dan drieduizend objecten aangetroffen, waaronder een gemummificeerde leeuwenwelp. Naast fascinerende oudheden biedt de documentaire een uitgebreide en unieke kijk op het leven van de priester en zijn familie.

Lees het Engelstalige artikel: Netflix to release new documentary ‘Secrets of the Saqqara Tomb’.

Replica KV17 van Sethy I

Replica van de grafkamer van Sethy I. Foto: FactumFoundation.org

Het Spaanse bedrijf Factum Arte heeft ervaring met het maken van exacte replica’s van kunstvoorwerpen en zelfs grafwanden. Op 1 mei 2014 werd de replica van het graf van Toetanchamon voor het eerste aan de wereld getoond.

In de voorbije jaren is hard gewerkt aan de totstandkoming van de replica van KV17 het graf van Sethy I in het Dal der Koningen. De technische voorbereidingen zijn nu in oktober 2020 afgerond. Een fotogrammetrische techniek die bekend staat als LIDAR (Laser Imaging Detection And Ranging) heeft geleid tot een exacte replica van het graf.

Twee kamers van het graf van Sethy, waren al in 2017 in replica te zien in de tentoonstelling ‘Scanning Seti: The Regeneration of a Pharaonic Tomb’ in het Antikenmuseum te Basel. Ook werd de replica van de albasten sarcofaag getoond. Deze stenen kist is te bewonderen in het John Soane Museum in Londen.

Nadat Giovanni Battista Belzoni het graf in 1817 had bezocht kreeg het grote belangstelling onder negentiende-eeuwse bezoekers. Schilderingen werden met vloeipapier van de wanden gehaald en delen van de reliëfs werden als souvenirs uit de wanden gehakt. Het moderne massatoerisme zorgde voor een ontoelaatbare stijging van de luchtvochtigheid in het graf.

Replica van de albasten sarcofaag van Sethy I. Foto: FactumFoundation.org

In 1988 werden de eerste plannen gesmeed door de Society of Friends of the Royal Tombs of Egypt voor het maken van een facsimile. Met het werk werd begonnen door Factum Arte in 2001. Na de voltooiing in 2017 is het replica graf van Sethy I de grootste en meest gedetailleerde facsimile die ooit is gemaakt.

Bijzonder is dat de replica van KV17 door Factum Arte in feite zelfs meer compleet is dan het origineel zoals dat er nu uitziet. Alle losse fragmenten die in de 19de eeuw uit het graf zijn verwijderd, zijn in de reproductie ingevoegd. De fragmenten worden getoond in hun huidige staat, waarbij de aandacht wordt gevestigd op het dynamische karakter van het origineel. Dat wil zeggen, in de loop van de afgelopen twee eeuwen zijn verschillende fragmenten op zeer verschillende manieren verouderd en gerestaureerd. De replica omvat ook alle beschilderde fragmenten die zijn ontdekt tijdens recente opgravingen door de Universiteit van Basel.

Het is op dit moment nog niet uitgemaakt waar de replica van KV17, het graf van Sethy I, permanent zal worden tentoongesteld in Egypte. Het ligt echter voor de hand dat voor de regio van Loeksor zal worden gekozen.

Lees het Engelstalige artikel: The tomb of seti recording and facsimile.
Lees ook het Kemet-artikel: Graf van Sethy I.

Een totaal van 59 mummiekisten in Sakkara

Op zondag 20 september 2020 werd exact een week na het bericht over de vondst van 13 mummiekisten bekend gemaakt dat daar nog eens 14 mummies zijn bijgekomen.

Bron: Egyptian Ministry of Tourism and Antiquities

In een ontmoeting met de internationale pers maakte de Egyptische Minister van Oudheden, Chaled el-Enany, bekend dat in Sakkara op de bodem van een 11 meter diepe grafschacht de 14 kleurrijk beschilderde kisten zijn aangetroffen in een zijnis van een massagraf.

Sakkara is vooral bekend van de trappiramide van Djoser uit het Oude Rijk. Ruim 2000 jaar later werd de necropool nog steeds gebruikt voor de begrafenis van hoge ambtenaren. De stijlkenmerken van de voorstellingen op de beschilderde mummiekisten die zijn ontdekt, maken duidelijk dat ze toebehoren aan Egyptenaren die leefden een in een onstuimige tijdsperiode van de Egyptische geschiedenis. In 525 v.Chr. voegde de Achaemenidische koning Kambises II Egypte namelijk toe aan het grote Perzische Rijk. De Perzische heersers worden gerekend tot de 27ste dynastie van Egypte. Het imperium bereikte zijn grootste omvang onder Darius I, de opvolger van Kambises II. Darius verdeelde zijn rijk in twintig provincies die werden bestuurd door vaak lokale heersers die satrapen werden genoemd. Hij stelde een belastingsysteem op om elke satrapie, waarvan Egypte er een was, middelen af te laten dragen aan de centrale regering in Perzië. In 404 v.Chr. kwam de Perzische overheersing aan zijn einde na een succesvolle opstand van de Egyptische bevolking. Hierna zou het koninkrijk weer worden geleid door Egyptische farao’s.

De archeologen gaan nu onderzoeken wie er precies begraven liggen in de mummiekisten. Ze hopen zo meer te weten te komen over het leven van de Egyptenaren die geen onderdeel uitmaakten van de Perzische elite.

De meeste nieuwsberichten met betrekking tot de vondst in Sakkara spreken over ‘doodskisten’, vertaald uit het Engelse ‘coffins’. De vakterm voor dit soort beschilderde houten kisten luidt echter ‘mummiekisten’. De term sarcofaag wordt louter gebruikt voor een kist uit steen.

In het Rijksmuseum van Oudheden is tot en met zondag 22 november 2020 de tentoonstelling Sakkara, leven in een dodenstad te zien. Het verhaal wordt verteld over 45 jaar aan opgravingsactiviteit in Sakkara door de archeologen van het Leidse museum en hun wetenschappelijke compagnons.

Lees het artikel: Egypte ontdekt 27 eeuwenoude ‘goed bewaarde’ doodskisten.
Lees ook: Weer 14 doodskisten opgegraven bij Djoser-piramide Egypte.

Op maandagochtend 21 september 2020 werd Huub Pragt geïnterviewd door Bas van Werven van BNR-Nieuwsradio. Luister naar het vraaggesprek van 3:45 over de Vondst van de mummiekisten in Sakkara.

Op zondag 4 oktober 2020 werd bekend gemaakt dat het aantal gevonden mummiekisten inmiddels is opgelopen tot 59. De mummiekisten worden zeer binnenkort tentoongesteld. Bij de persbijeenkomst op de opgravingssite van Sakkara werd een binnen de wetenschappelijke wereld zeer ongebruikelijke handeling verricht. Het deksel van een van de mummiekisten werd opgetild. Het in de open lucht openen van de mummiekist zorgde ervoor dat de internationale pers zich kon vergapen aan een intacte Egyptische mummie.

Lees het artikel: Tientallen gevonden sarcofagen getoond aan publiek.
Lees ook het Engelstalige artikel: Egypt reveals 59 ancient coffins found near Saqqara pyramids.
Lees ook het Engelstalige artikel: Ancient Egyptian Coffin Opened for the First Time in 2,600 Years.

Snelweg door de necropool

Foto – Reuters: Vrachtwagens in de omgeving van Sakkara

Medio september 2020 werd voor het eerst pijnlijk duidelijk dat de Egyptische regering twee snelwegen laat bouwen over de kwetsbare archeologische sites van Gizeh en Sakkara, ten westen van Caïro. Na internationale verontwaardiging werd dit project in de jaren negentig opgeschort. Het project is nu zonder er al te veel ruchtbaarheid aan te geven nieuw leven ingeblazen.

De bouw van de snelwegen staan onder supervisie van het Egyptische leger. President Abd el-Fattah el-Sisi ziet dit infrastructurele project als de unieke kans om de bevolkingsdruk op Caïro, waar 20 miljoen mensen wonen, te verlichten. De noordelijke snelweg doorkruist de woestijn 2,5 km ten zuiden van de Piramiden van Gizeh. De zuidelijke snelweg passeert tussen de trappiramide van Djoser te Sakkara en het gebied van Dasjoer met de knikpiramide en rode piramide van Snofroe. Beide snelwegen krijgen acht rijstroken. Critici zeggen dat ze onherroepelijke schade kunnen toebrengen aan ‘s werelds belangrijkste erfgoedsites.

Een bijkomstigheid is dat momenteel noodopgravingen plaatsvinden op en rondom het traject van de snelwegen. Dit heeft geleid tot de recente vondst van 27 mummiekisten te Sakkara.

Lees het Engelstalige artikel: Highways being built across Egypt’s pyramids plateau enrages critics.
Lees ook: Egypt cuts highways across pyramids plateau, alarming conservationists.

Sarcofaag ontdekt te Toena el-Gebel

De sarcofaag uit Toena el-Gebel

Op maandag 21 september 2020 werd bekend gemaakt dat de Egyptische archeologische missie te Toena el-Gebel een grafschacht met een kalkstenen sarcofaag heeft ontdekt. Ook werd en een aantal sjabti-beeldjes aangetroffen. Het team staat onder leiding van egyptoloog Moestafa Waziri, secretaris-generaal van de Egyptische Hoge Raad voor Oudheden. Hij legde uit dat de nieuw ontdekte grafschacht is gevonden op een diepte van 5 meter. De sarcofaag verkeert in een uitzonderlijk goede staat en vertoont inscripties met de bekende voorstellingen van de vier Horuszonen. Waziri voegde er verder aan toe dat het eerste inspectiewerk aangaf dat deze persoon Djehoetyhotep heette. De stenen kist mag worden gedateerd in de 26ste dynastie. Hij droeg de eretitel Opzichter van de Tronen en hij was de zoon een dame met de naam Amenirdis. Haar sarcofaag werd in 2018, het eerste opgravingsseizoen, door de archeologische missie ontdekt.

Lees het Engelstalige artikel: Egypt’s Ministery of Tourism & Antiquities uncovers a burial shaft that houses a limestone sarcophagus.

Het borstharnas van Toetanchamon

Foto: Egyptian Ministry of Tourism and Antiquities

Op zaterdag 19 september 2020 maakte Eltayeb Abbas, de directeur van het Grand Egyptian Museum, bekend dat er naast 2000 zware objecten ook 54 kunstvoorwerpen zijn gearriveerd uit de collectie van Toetanchamon.
Te denken valt aan gouden sieraden en een beeld van verguld hout met de afbeelding van Toetanchamon op de rug van een zwart luipaard.

Het meest belangwekkende object dat vanaf nu tentoon wordt gesteld is wel het nooit eerder getoonde borstharnas van de jonggestorven farao. Dit pantser werd in 1922 in een zwaargehavende toestand aangetroffen door de Britse archeoloog Howard Carter. Het uit leer vervaardigde kledingstuk lag in een houten kist die stond opgesteld in de annexruimte van KV62, het graf van Toetanchamon. Carter beschreef dit borstharnas als ‘samengesteld uit schubben van dik getint leer (misschien rood en geel) bewerkt op een linnen basis, of voering, in de vorm van een … lijfje zonder mouwen’. Na de restauratie die meer dan een jaar in beslag heeft genomen, is het voorwerp dan nu eindelijk voor het museumpubliek te zien.

Lees het Engelstalige artikel: Egypt’s GEM conservation center conserves Tutankhamun’s cuirass which will be displayed for the 1st time.
Lees ook: “Amazing Revelation” Suggests King Tutankhamun Wore Battle Armor And Was Not A Feeble Child.
Bekijk de video van 3:00: King Tutankhamun may have been a boy soldier.

Nog eens 2000 objecten arriveren in het GEM

Het dubbelbeeld van Meryneith en Anoey

Op zaterdag 19 september 2020 werd bekend gemaakt dat twee granieten zuilen van farao Ramses II, elk met een hoogte van zes meter en een gewicht van dertien ton zijn gearriveerd op het bouwterrein van het Grand Egyptian Museum te Gizeh. Het museum ontving in de voorbije week nog veel meer zware artefacten, in het totaal betreft het 2000 objecten van verschillend formaat. Ze zijn afkomstig uit het Egyptisch Museum aan het Tahrirplein en uit de opgravingssite van Tell el-Yahoediyeh in de Delta. Een deel van deze voornamelijk uit graniet en basalt vervaardigde zuilen en beelden krijgen een plaats op het imposant architectonisch element van het GEM, de vide die de Grote Trap wordt genoemd. Ook het beroemde kalkstenen dubbelbeeld van Meryneith en zijn vrouw Anoey arriveerde in het GEM. Dit beeld werd in 2001 door de Leidse archeologen ontdekt te Sakkara. Meryneith was rentmeester en zonnepriester in de tijd van de farao’s Achnaton en Toetanchamon (1353-1323 v.Chr.).

Lees het Engelstalige artikel: Grand Egyptian Museum receives 2,000 artifacts.
Lees ook: Grand Egyptian Museum receives 2,000 artefacts for restoration, display.

Restauratie sfinxenallee

Ramsfinxen te Karnak

Op dinsdag 15 september 2020 inspecteerden de Egyptische minister van Toerisme en Oudheden Chaled el-Enany en Moestafa Waziri, secretaris-generaal van de Hoge Raad voor Oudheden, het restauratiewerk in Loeksor aan 29 ramsfinxen. Deze liggende beelden bevinden zich in het eerste hof achter de eerste pyloon van de tempel van Karnak. Deze beelden met het lichaam van een leeuw en de kop van een ram worden van hun plaats getild en op grote sokkels geplaatst die rusten op voetstukken van steen. Dit is vooral bedoeld om de beelden te beschermen tegen grondwater. Naar verwachting zal dit project medio 2021 zijn afgerond.

Lees het Engelstalige artikel: All you need to know about restoration works of 29 ram statues in Karnak Temples.

Intacte mummiekisten gevonden in Sakkara

Foto: Egyptian Ministry of Tourism and Antiquities

Op zondag 13 september 2020 werd bekend gemaakt dat meer dan 13 intacte en verzegelde mummiekisten zijn ontdekt in Sakkara. De beschilderde houten kisten zijn aangetroffen in een 11 meter diepe grafschacht. Op de bodem van de schacht bevonden zich drie afgesloten nissen. De mummiekisten dateren uit de Late Tijd en zijn ongeveer 2500 jaar oud. Alle mummiekisten vertonen nog hun oorspronkelijke verzegeling. Ze zijn dus niet geopend sinds ze in de oudheid in de zijnissen van de grafschacht zijn achtergelaten. De archeologen hebben het sterke vermoeden dat op deze locatie nog meer mummies begraven liggen.

Lees het Engelstalige artikel: More than 13 unopened coffins found in Saqqara.
Lees ook: Egyptian Authorities Have Discovered 13 Completely Sealed 2,500-Year-Old Coffins.

Bekijk ook de korte video van 21 seconden: Mummiekisten in Sakkara.

In oktober 2019 werd in El-Assasif op de westoever van Loeksor een spectaculaire vondst gedaan van een dertigtal Thebaanse mummiekisten.

Toetanchamon in Luik

Momenteel is tot en met zondag 3 januari 2021 in Luik de bijzondere tentoonstelling ‘Toetanchamon, de ontdekking van de vergeten farao’ te zien.

De kern van de tentoonstelling wordt gevormd door een replica van de grafkamer van Toetanchamon. Ook de voorwerpen die zich in het graf van Toetanchamon bevonden zijn grotendeels als replica’s te bewonderen. Vele andere Egyptische voorwerpen die worden getoond zijn echter authentiek. Deze zijn niet afkomstig uit het graf van de jonggestorven farao. Vele originele topstukken zijn in bruikleen gegeven door Europese musea of zijn afkomstig uit bijzondere privéverzamelingen. Het Koninklijk Paleis van België heeft ook een aandeel in de tentoonstelling. Voor het eerst worden namelijk persoonlijke objecten en foto’s getoond die in de jaren twintig van de vorige eeuw hebben toebehoord aan koningin Elisabeth.

De Egyptische voorwerpen zijn verspreid over 1800 m2 tentoonstellingsruimte en worden getoond in het prachtig ontworpen stationsgebouw Gare des Guillemins.