Musea in Egypte heropenen hun deuren

De musea in Egypte hebben na de sluiting in maart vanaf 1 september 2020 hun deuren weer voor bezoekers geopend.

Moamen Othman, hoofd van de museumsector bij het Ministerie van Oudheden, geeft daarbij aan dat alle maatregelen zijn genomen om het coronavirus te bestrijden. Othman legt uit dat om bezoekers de heropende musea te laten betreden, ze een gezichtsmasker moeten dragen en sociale afstand moeten bewaren. Het totale aantal bezoekers zal bij ieder museum worden gemonitord. Dit betekent voor alle musea in Egypte dat de helft van het normale maximum aantal bezoekers per dag zal worden toegelaten om opstoppingen te voorkomen. Daarbij komt dat het Museum in Malawi in de tussentijd een grondige renovatie heeft ondergaan. Het gloednieuwe Museum in Sjarm el Sjeich en het Museum in Hoergada stellen tijdelijk tien topstukken uit de verzameling van Toetanchamon tentoon. Deze objecten zijn in de zomer van 20202 vanuit Londen naar Egypte teruggebracht. In afwachting van de opening in 2021 van het Grand Egyptian Museum zijn de kunstschatten in de twee museum van de badplaatsen aan de Rode Zee ondergebracht. Lees ook het Engelstalige artikel: Egypt displays Tutankhamun treasures in Hurghada and Sharm el-Sheikh.

Lees het Engelstalige artikel: Egyptian museums to re-open

3D-beelden ontrafelen verborgen mysteriën in dierenmummies

Op vrijdag 21 augustus 2020 werd bekend gemaakt dat wetenschappers van Swansea University drie Egyptische dierenmummies digitaal hebben weten uit te pakken met behulp van een nieuwe en niet-invasieve 3D-röntgentechniek. Deze nieuwste techniek stelt archeologen in staat om 2000 jaar oude mummies tot in detail te ontleden zonder de kwetsbare lichamen te beschadigen. De oude Egyptenaren stonden bekend om hun balsempraktijken, waarbij ze zowel mensen als katten, honden, krokodillen en vogels mummificeerden. Vanaf de Late Tijd was het een gebruikelijke praktijk om gemummificeerde dieren aan de goden in tempels aan te bieden. Naar schatting zijn zo’n 70 miljoen dierenmummies gemaakt door tempelpriesters die alleen voor dit doel dieren fokten en gevangen hielden. De onderzoekers hebben de drie dierenmummies geanalyseerd met behulp van een techniek die röntgenmicro-CT-scanning wordt genoemd. Eerder onderzoek aan de mummies had al wel uitgewezen om welke dieren het zo gaan, maar meer dan dat was niet bekend.

Lees het Engelstalige artikel: 3D X-rays unravel mysteries hidden in ancient Egyptian mummies.
Lees ook het Engelstalige artikel: Ancient Egyptians mummified as many as 70 million animals.

Cleopatra weer bijna gevonden

De Egyptische Oudheidkundige Dienst kondigde in juli 2018 al aan dat een Egyptisch archeologisch team op het punt stond om opgravingswerkzaamheden te verrichten te Taposiris Magna die zouden kunnen leiden tot de ontdekking van het graf van de beroemde koningin Cleopatra VII. Egyptoloog Huub Pragt werd ook toen door verscheidene radiostations om zijn commentaar gevraagd. Lees het nieuwsbericht van maandag 30 juli 2018
Op donderdag 16 juli 2020 werd door het Britse televisiestation Channel 5 een documentaire uitgezonden, The Hunt for Cleopatra’s Tomb. De Britse egyptoloog Glenn Godenho bespreekt er de voornaamste archeologische ontdekkingen die in de afgelopen jaren zijn gedaan in en rondom het tempelcomplex van Taposiris Magna. Deze ontdekkingen zouden duidelijke aanwijzingen vormen voor de aanwezigheid van het graf van koningin Cleopatra VII. De tempel van Taposiris Magna dateert uit de Ptolemaeën Tijd en bevindt zich op ongeveer 40 kilometer ten westen van de stad Alexandrië op een heuvel voor de Middellandse Zeekust. 

De zoektocht naar het graf van Cleopatra begon in 2009 onder leiding van Kathleen Martinez. Opmerkelijk is dat zij geen archeologe is, maar een misdaad advocate uit de Dominicaanse Republiek. De destijds ‘Onvermijdelijke’ Zahi Hawass gaf haar, tegen alle verwachtingen in, toch toestemming om een opgraving te starten. Dit archeologisch onderzoek zou volgens hem maar twee maanden in beslag gaan nemen. Hawass was er destijds ook van overtuigd dat het graf van Cleopatra zich onder de tempelvloer van Taposiris Magna zou bevinden.
Bekijk de video uit mei 2009 waarin Hawass zijn overtuiging uitspreekt over Taposiris Magna als de waarschijnlijk vindplaats voor het graf van Cleopatra: The Search for Antony and Cleopatra.
Tien jaar later is hij echter op deze aanname teruggekomen. Lees het artikel door Hawass uit januari 2019 waarin hij zich keert tegen de theorie van Martinez: Fake news of Cleopatra.

Philensis I decreet
Vele seizoenen achtereen kreeg Kathleen Martinez toestemming om verder te zoeken naar het graf van Cleopatra. In 2015 ontdekten de archeologen uit haar team een fragment van een stèle uit kalksteen met de tekst die bekend staat als het Philensis I decreet. Verscheidene fragmenten van stèles met deze tekst zijn ook in andere Ptolemaeïsche tempels in Egypte aangetroffen. Het decreet is opgesteld zowel in het Grieks als in het Demotisch en werd uitgevaardigd naar aanleiding van de troonsbestijging van een nieuwe Apis-stier. Dit decreet werd door Ptolemaeus V uitgevaardigd in Memphis in het jaar 185 v.Chr. Dat is 134 jaar voordat koningin Cleopatra VII als 18-jarige op de Egyptische troon kwam. Zij heeft zelf nog 21 jaar geregeerd en pleegde zelfmoord in 30 v.Chr.
Martinez zegt echter over de vondst van dit Philensis I decreet fragment: ‘It confirms my theory about the importance of Taposiris Magna as a sacred temple during Cleopatra’s time.’ Wanneer zij met ‘Cleopatra’s time’ de periode van de driehonderd jaar die bekend staat als de Ptolemaeën Tijd bedoelt, dan is daar nog net wat voor te zeggen.

In de winter van 2018 werd melding gemaakt van de vondst van twee anonieme mummies binnen de muren van de tempel. Op de zwaar beschadigde mummies werden nog enkele restjes bladgoud aangetroffen. In deze video is een geëmotioneerde Martinez te zien die de ontdekking van de twee mummies wereldkundig maakt.

Luister hier naar het korte interview dat Huub Pragt gaf op donderdag 16 juli 2020 voor BNR-Nieuwsradio.

Egyptologische bibliotheek geveild

Op dinsdag 16 juni 2020 wordt bij het veilinghuis Burgerdijk & Niermans in Leiden de egyptologische bibliotheek van wijlen Prof. Dr. J.F. Borghouts geveild.

Joris Borghouts (1939-2018) werd in 1985 benoemd tot Hoogleraar in de Egyptologie aan de Universiteit Leiden. Hij was zowel een specialist op het vlak van de Egyptische taalkunde als de Egyptische religie.

In 2004 ging hij met emeritaat en bleef als gastmedewerker/research fellow verbonden aan het Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten (NINO) in Leiden. Zijn enorme kennis en brede belezenheid in de Egyptische teksten was ongeëvenaard, inclusief de late vormen van het Oudegyptisch: Demotisch en Koptisch. In 1974 verscheen van zijn hand bij uitgeverij Fibula-van Dishoeck het bekende Nederlandstalige boek Egyptische Sagen en Verhalen. Tot zijn belangrijkste wetenschappelijke publicaties behoren zijn bloemlezing Ancient Egyptian Magical Texts, Leiden 1978, en zijn Middelegyptische grammatica in twee delen, Egyptian: An Introduction to the Writing and Language of the Middle Kingdom, Leiden en Leuven 2010.

Bekijk de kavels in de veilingcatalogus van veilinghuis Burgersdijk & Niermans.

De mummie Takerheb

Als onderdeel van een in 2022 door te voeren culturele herinrichting van de Schotse stad Perth, krijgt de City Hall een museum bestemming. Objecten uit een van de oudste en belangrijkste openbare collecties van Schotland zullen er worden getoond. Een gekoesterde trots is de mummie van vermoedelijk een vrouw met de naam Takerheb. Deze mummie dateert uit de Late Tijd en verblijft sinds 1936 in Perth. De mummie is nu dringend aan restauratie toe.

Lees het Engelstalige artikel More Mummy Secrets Revealed.

Theatervoorstelling Tijdje Terug

Op woensdag 19 december 2018 gaven egyptoloog Huub Pragt en Natuurkundige Richard de Jong een eenmalige theatervoorstelling in de Taffehzaal van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Het was 200 jaar geleden dat museum zijn deuren opende voor het publiek.

De twee wetenschappers deden een nooit eerder vertoond experiment waarbij het reizen door de tijd mogelijk werd. Omdat voorzichtigheid was geboden besloot het tweetal om binnen de muren van het museumgebouw te blijven en slechts 200 jaar terug te reizen. Wellicht dat zij Caspar Reuvens, de eerste directeur van het Rijksmuseum van Oudheden, zouden kunnen waarnemen. Niet alles verliep naar wens. Het tweetal bleef aanvankelijk wel op dezelfde locatie maar de tijd terug schoot door naar het jaar 107 n.Chr. Ze bevonden zich bij Matilo, het Romeinse legerkamp in de tijd van keizer Trajanus. Na moeizame omzwervingen via Rome, Athene en Delphi is het hen gelukt om weer veilig thuis te komen in 2018. Richard de Jong, nu overtuigd van zijn ontdekking, koos er echter voor om de jeugddroom van Huub Pragt te gaan realiseren, een ontmoeting met Nefertiti. Ondanks de waarschuwingen van zijn vriend, reisde Richard af naar de stad Achetaton in het jaar 1337 v.Chr. Daar had hij een ontmoeting met de beeldschone koningin van Egypte. Na de dood van haar echtgenoot Achnaton ontstond een liefdevolle vriendschap tussen Nefertiti en Richard, die inmiddels de Egyptische naam Semenchkara had aangenomen.

Bekijk de animatie waarin Nefertiti haar liefde betuigt aan Semenchkara.

Piramide van Djoser open voor publiek

Op donderdag 5 maart 2020 werd bekend gemaakt dat de trappenpiramide van koning Djoser uit de 3de dynastie voor publiek is opengesteld. Vijftien jaar lang heeft men gewerkt aan de restauratie van het oudste stenen bouwwerk ter wereld. Lees voor meer informatie over de piramide het Kemet-artikel: De trappenpiramide van Djoser.

Lees het artikel over de restauratie: De pronkpiramide van Djoser, de oudste van Egypte, is weer open.
Bekijk de korte video van 1:38: Inside the First Pyramid in History After 14 Years of Restoration.