Ptolemaeïsche tempel ontdekt

Op maandag 30 september 2019 werd bekend gemaakt dat de restanten van een Egyptische tempel uit de Ptolemaeën Tijd zijn ontdekt ten noorden van de plaats Sohag. De tempelresten dateren uit de tijd van Ptolemaeus IV e werden per toeval aangetroffen tijdens rioleringswerkzaamheden in het dorp Kom Sjakaoe. Het werk is stilgelegd en een archeologische missie is aangewezen om de overige resten van de tempel te redden. De ontdekking omvat kalkstenen muren en vloeren, evenals segmenten van de muren van de tempel met de cartouche van Ptolemaeus IV. De missie onthulde de zuidwestelijke hoek van de tempel en een deel van de noord-zuidmuur. Daar zijn bij herhaling de voorstellingen te zien van de god van de Nijloverstroming Hapy, die vele offers draagt. Ook zijn watervogels en offerdieren afgebeeld.

Lees het artikel: Remains of Ptolemaic Temple Found in Sohag.

Mummiemasker van prinses hersteld

Op dinsdag 1 oktober 2019 werd bekend gemaakt dat archeologen het beschadigde houten mummiemasker van prinses Hatsjepsoet hebben weten te herstellen. De fragmenten van het masker zijn zorgvuldig aan elkaar gelijmd en laten het geïdealiseerde gelaat zien van de dochter van farao Ameny-Qemaoe. Deze farao regeerde twee jaar over Egypte tijdens de 13de dynastie van het Middenrijk. De piramide van prinses Hatsjepsoet werd in het voorjaar van 2017 ontdekt te Dasjoer. Het mummiemasker toont een gezicht van een vrouw die een Hathorpruik draagt, een krachtig symbool van vruchtbaarheid dat erg populair was tijdens het Middenrijk. Naast de restanten het mummiemasker en de houten mummiekist troffen de archeologen in 2017 ook de houten kanopenkist aan met daarop de naam van de prinses. De naam werd abusievelijk als Hatsobek gelezen. De naam Hatsjepsoet kwam in het Middenrijk regelmatig voor. De in het onderstaande artikel genoemde ‘Black pyramid’ te Dasjoer wordt ten onrechte toegeschreven aan Ameny-Qemaoe, de vijfde koning van de 13de dynastie en vader van prinses Hatsjepsoet. De zwarte piramide is namelijk eerder gebouwd onder Amenemhat III, de zesde koning van de 12de dynastie.

Lees het artikel: Archaeologists reveal the face of an Egyptian princess.

Mummiekisten met vreemde hiërogliefen

Poolse archeologen werken al tientallen jaren in Sakkara. Op dinsdag 1 oktober 2019 werd bekend gemaakt dat mummiekisten zijn aangetroffen met ‘vreemde’ hiërogliefen. Duidelijk is dat deze mummiekisten uit de Romeinse tijd dateren, een periode waarin de kennis over het hiërogliefenschrift in een snel tempo vervaagde. De tekens die op de kisten staan afgebeeld zijn gebaseerd op echte Egyptische hiërogliefen, maar iedere samenhang ontbreekt.

Lees het artikel: An Eerie Egyptian Burial Has Been Found, With Nonsense Hieroglyphs on The Coffin.

Tentoonstelling over Bes

Op vrijdag 18 oktober 2019 opent in het Allard Pierson te Amsterdam de tentoonstelling ‘Bes, kleine god in het Oude Egypte’. Met zijn kromme, korte beentjes, zijn uitgestoken tong, verentooi en dikke buik is Bes een herkenbare figuur uit het Oude Egypte. Bes is een van de meest geliefde goden uit het Egyptisch pantheon. Toch is Bes ook een angstaanjagende beschermgod die vaak met wapengeweld gevaren afwendt. Vooral in de Ptolemaeën Tijd en de Romeinse Tijd was Bes erg populair onder het gewone Egyptische volk. Hij wordt meestal frontaal afgebeeld, wat ongebruikelijk is in de Egyptische kunst. Op zondag 15 december 2019 verzorgt Huub Pragt twee rondleidingen over deze bijzondere tentoonstelling. Deelnemers aan de Masterclass In de ban van Bes die een dag later in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden plaatsvindt, kunnen gratis deelnemen aan een van deze twee rondleidingen.

Informatie over de tentoonstelling in Amsterdam: Bes, kleine god in het Oude Egypte.

 

Foto’s Toetanchamon ingekleurd

Het is aan de Britse fotograaf Harry Burton te danken dat er prachtige opnames zijn gemaakt van het graf van Toetanchamon op het moment van zijn ontdekking in 1922. Hoewel Burton’s iconische zwart-wit foto’s al tot de verbeelding spraken, is daar recentelijk iets bijzonders aan toegevoegd. De originele negatieven en foto’s, die in het archief van het Griffith Institute aan de Universiteit van Oxford worden bewaard, zijn digitaal ingekleurd.

Bekijk de foto’s via: Discovering Tutankhamun in colour.

Boek Egypte ontraadseld

Op dinsdag 24 september 2019 werd in de Taffehzaal van het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden het nieuwste boek van Huub Pragt gepresenteerd. Het oude Egypte is omgeven door raadsels die aanleiding geven tot uiteenlopende theorieën. In zijn boek gaat de Nederlandse egyptoloog in op de vraag of de sfinx van Gizeh een overblijfsel is van een verdwenen pre-faraonische beschaving. Ook bekijkt hij of de positionering van de piramiden van Gizeh is gebaseerd op sterrenkundige berekeningen.
Over de Amarnaperiode is ook veel gespeculeerd. Wie waren de figuren Semenchkara en Kiya? Kan Nefertiti begraven liggen achter de wanden in het graf van Toetanchamon? En wie was de moeder van Toetanchamon?

In Egypte ontraadseld neemt egyptoloog Huub Pragt vele van deze theorieën onder de loep en geeft hij inzicht in de denkwereld van de oude Egyptenaren.

Sennedjem in het NMEC

Sennedjem was een van de vele arbeiders uit Deir el-Medina die aan de graven in het Dal der Koningen werkte. Hij deed dienst onder de farao’s Sethy I en Ramses II uit de 19de dynastie. Zijn graf TT 1 werd op 31 januari 1886 ontdekt door Gaston Maspero. Het was een graf voor drie generaties van de familie van Sennedjem. In totaal zijn er twintig mummies in het graf aangetroffen. Vrijwel alle grafgiften zijn verspreid over musea over de hele wereld. De mummiekisten van Sennedjem en zijn echtgenote Iyneferti werden op zaterdag 21 september 2019 vanuit het Egyptisch Museum aan het Tahrirplein naar het National Museum of Egyptian Civilization in Caïro overgebracht. Dit omvangrijke museum is nog niet af, maar men heeft al wel een grote zaal met Egyptische voorwerpen voor het publiek geopend.

Lees het artikel: Ancient Egyptian mummies removed from coffins.
Bekijk de video van 1:57: Zwei Mumien auf dem Weg zu neuem Ruhm.

Toetanchamon in Londen

Vanaf zaterdag 2 november 2019 opent in de Saatchi Gallery in Londen de tentoonstelling Tutankhamun: Treasures of the Golden Pharaoh. Deze succesvolle tentoonstelling was eerder in de Verenigde Staten en in Parijs te zien. In Parijs hebben in een periode van zes maanden meer dan 1,42 miljoen bezoekers de tentoonstelling bezocht. Daarmee werd deze expositie meteen de meest bezochte in de geschiedenis van Frankrijk.
Met meer dan 150 originele objecten is het ook de grootste reizende Toetanchamon-tentoonstelling tot nu toe. Zestig topstukken worden voor het eerst buiten Egypte getoond. De tentoonstelling in Londen loopt tot en met zondag 3 mei 2020. Daarna worden de objecten permanent in de collectie van het nieuwgebouwde Grand Egyptian Museum in Caïro opgenomen.

Informatie over de tentoonstelling in Londen: Tutankhamun: Treasures of the Golden Pharaoh.

Brood gebakken met Egyptisch gist

De Amerikaanse amateur-egyptoloog Jonathan Seamus Blackley heeft in augustus 2019 een brood gebakken met duizenden jaren oude gistcellen die zouden zijn aangetroffen in Oud-Egyptische vazen. De gistcellen zouden al die tijd een ‘slapende’ toestand hebben doorgebracht. De cellen konden uit hun slaap worden gewekt door hen voeding en water toe te dienen. Hiervoor schakelde Blackley de hulp in van de microbioloog Richard Bowman van de universiteit van Iowa. Met de opgewekte gist is daarna een brood gemaakt van gerst en eenkoorn. Eenkoorn is een van de vroegst gecultiveerde tarwesoorten maar wordt tegenwoordig nog zelden geteeld. De soort wordt gezien als voorloper van emmertarwe, spelt en gewone tarwe. Bowman vermeed ook dat de gistcellen besmet zouden worden met hedendaagse gistcellen in de lucht om zeker te zijn dat het ging om de oude gisten. Het resultaat is een erg zacht brood, dat aanvoelt als gebak. Het heeft een aroma van karamel en is zoet. Blackley en Bowman overwegen om de gistcellen verder op te kweken en eventueel meer Oud-Egyptische broden op de markt te brengen.

Lees het artikel: Een wetenschapper bakte een brood met 4500 jaar oude gist.
Lees ook het kritische artikel: ‘Oud-Egyptisch’ brood blijkt nep, bier misschien wel echt.

Luxor-dag in Leiden

Op donderdag 26 september 2019 organiseert de Stichting Archeologisch Erfgoed Luxor in samenwerking met NINO en Ex Oriente Lux de eerste jaarlijkse Luxor-dag in Leiden. Deze dag wordt georganiseerd naar aanleiding van het nieuwe veldwerkproject van de Leiden University Mission to the Theban Necropolis in Theban Tomb 45. De opbrengst van de dag komt ten goede aan het veldwerkproject en zal gebruikt worden voor het maken van een 3D-model van Theban Tomb 45. Dit model zal gedemonstreerd worden op de volgende Luxor-dag in 2020!

De opgravingsleider, Carina van den Hoven, zal aan de hand van foto’s van dit prachtig gedecoreerde graf verslag doen van de resultaten van de eerste seizoenen in 2018-2019. Daarnaast kunt u genieten van diverse interessante lezingen over recent onderzoek in Luxor, door Olaf Kaper, Lonneke Delpeut en Philip McLaughlin. Naast de lezingen is er ook een mini-expositie van op de Oudheid geïnspireerde sieraden, met mogelijkheid tot aanschaf. De dag wordt afgesloten met een loterij, waarbij u kans maakt op prachtige groot formaat foto’s van Theban Tomb 45. Na de loterij is iedereen uitgenodigd voor een drankje in Grand Café Pakhuis.

De kosten voor deelname aan deze dag bedragen € 10,-. Studenten betalen € 5,-. Aanmelden kan uitsluitend via de website van de stichting AEL. Het aantal deelnemers is beperkt tot zestig.