Reconstructie van het arbeidersdorp Deir el-Medina.

Op woensdag 1 mei 2024 werd een nieuwe aflevering gelanceerd in de podcast Oudheid. Timo Epping gaat in gesprek met egyptoloog Ben Haring van de Universiteit Leiden. Ben Haring neemt ons mee naar Deir el-Medina, het Egyptische dorp op de Thebaanse westoever. Daar woonden de arbeiders die de graven voor de farao’s in het Dal der Koningen hebben uitgehakt en gedecoreerd. Het leven in het dorp kan worden gereconstrueerd op basis van verschillende archeologische vondsten. Daarbij hoort een groot aantal geschreven documenten. In de meeste gevallen werden deze korte berichten aangebracht op potscherven of fragmenten kalksteen, die ostraka worden genoemd. Ook zijn magische spreuken en hymnen aan de goden op stèles aangetroffen in het dorp. Omvangrijke berichten werden doorgaans op papyrus opgetekend en variëren van aandoenlijke brieven tot officiële werkrapporten. De teksten zijn oorspronkelijk opgesteld in het cursieve hiëratische schrift. Deze teksten geven ons een goed beeld van de onderlinge verstandshouding in het dorp.

Luister gedurende een uur naar: Oudheid – Deir el-Medina.

Schildering in de mastaba van Senebnebef – foto Al Ahram

Op donderdag 21 maart 2024 werd bekend gemaakt dat door archeologen van het Duitse Archeologische Instituut in Caïro een mastaba uit het Oude Rijk is ontdekt bij Dasjoer. De mastaba maakt deel uit van de uitgestrekte begraafplaats voor de inwoners van de nederzetting die was gebouwd ten noorden van de ‘rode piramide’ van koning Snofroe. Uit onderzoek blijkt dat de mastaba dateert uit het einde van de 5^de of het begin van de 6^de dynastie. De tekst op de schijndeur geeft de naam van de grafeigenaar, Senebnebef. Hij bekleedde verscheidene administratieve functies in het koninklijk paleis. Zijn echtgenote heette Idoet en was een priesteres van Hathor. Wat deze vondst zo bijzonder maakt, is dat de prachtige beschilderde grafwanden zo goed bewaard zijn gebleven. Dat is een zeldzaamheid in de necropool van Dasjoer. De delicate voorstellingen tonen scènes uit het dagelijks leven, waaronder ezels die graan dorsen, schepen die de Nijl bevaren en drukke marktplaatsen.

Lees het artikel: Weelderig graf onthult: Zo machtig waren ambtenaren in het oude Egypte.
Lees ook: Painted Old Kingdom mastaba uncovered in Dahshour Necropolis.
Lees ook: Old Kingdom mastaba discovered in Dahshur.

Schildering uit het graf van Nebamon – British Museum Londen

Op dinsdag 26 maart 2024 verscheen een artikel op de website historia.nl over de positie van de vrouw in het oude Egypte. Het artikel begint met ‘Ze konden net zoveel werk doen als mannen, alcohol drinken tot ze moesten overgeven, en zelfs heerser worden van het rijk. Want de Egyptische vrouw had veel meer vrijheid dan haar seksegenoten in andere oude beschavingen’. Helaas is dit artikel inmiddels weer verwijderd van de website. Wel zijn andere interessante artikelen te raadplegen.

Lees de artikelen: De Egyptenaren.

De restanten van het dagpaleis te Tell Heboea II – foto Egypt’s Ministry of Tourism and Antiquities

Op donderdag 25 april 2024 werd bekend gemaakt dat een ‘dagpaleis’ voor Thoetmoses III is ontdekt in het noordoosten van de Delta. De restanten van het uit tichelsteen opgetrokken gebouw dat aan de Horusweg is gelegen, wijzen erop dat de strijdvaardige farao uit de 18^de dynastie hier verblijf hield voordat hij zijn militaire campagne startte naar het gebied van Syrië-Palestina. De militaire post stond in de oudheid bekend als Tjaroe, het huidige Tell Heboea II. Het gebouw vertoont twee onderling verbonden rechthoekige zalen, met daaromheen extra kamers. Op basis van dit architectonische ontwerp en het ontbreken van potscherven, zouden deze ruimten als de koninklijke privévertrekken moeten worden opgevat. Deze ontdekking is vooral belangrijk omdat ze licht werpt op de oude Egyptische militaire geschiedenis. Hesham Hussein, algemeen directeur van Sinai Antiquities en hoofd van de archeologische missie, is van mening dat het dagpaleis bestond uit een hoofdingang die leidt naar een grotere hal die was voorzien van drie kalkstenen zuilen. Hierop aansluitend bevindt zich een kleinere hal met ingangen aan de oost- en westzijde.

Lees het artikel: Thutmose III’s Fortified Royal Residence at Tel el-Hebua Discovered in Northern Sinai, Egypt.
Lees ook: Remains of Royal Rest House Discovered in North Sinai.
Lees ook: 3,400-year-old site — where the Pharaoh relaxed — unearthed in Egypt.
Lees ook: Grundmauern eines königlichen Rasthauses im Nord-Sinai entdeckt.

Grand Egyptian Museum – beeld van Ramses II

Het heeft jaren op zich laten wachten, maar de voortekenen zijn er nu toch echt dat het Grand Egyptian Museum (GEM) in Gizeh binnenkort zijn deuren opent voor het publiek. Ongeveer honderdduizend  Egyptische objecten zullen worden tentoongesteld. De totale collectie is verdeeld over vier grote thematische ruimten. Een eerste deel gaat over het land Egypte en de Nijl. Een tweede deel behandelt het dagelijks leven in het oude Egypte. De derde thematische zaal laat de macht van de staat en de farao zien. De vierde ruimte is in zijn geheel gewijd aan de Amarna-kunst van Achnaton en Nefertiti. Het Grand Egyptian Museum in Gizeh zal het Egyptisch Museum aan het Tahrirplein in Caïro niet vervangen. Wel zal een groot deel van de collectie, waaronder de alle grafschatten uit het graf van Toetanchamon in het nieuwe museum te zien zijn.

De officiële website van het Grand Egyptian Museum is https://www.visit-gem.com/en/home. Daar vindt men tot nu toe zeer weinig informatie die door de afdeling communicatie van het museum naar buiten wordt gebracht.

Daarnaast bestaat al enkele jaren de website https://grandegyptianmuseum.org/ Het is een onafhankelijk beheerde informatiesite over het GEM, bedoeld om het internationale publiek nieuws te bieden over de voortgang van de werkzaamheden aan en de inrichting van het museum. Ook worden inofficiële aankondigingen gedaan over het GEM en worden video’s geplaats met daarin informatie over de verwachte openingsdatum.

Bekijk de heldere video van 20 minuten waarin wordt uitgelegd waarom eind mei 2024 de langverwachte opening van het GEM vermoedelijk gaat plaatsvinden.

Bekijk ook het gesprek tussen de Egyptische minister van Toerisme Ahmad Issa en CNN-verslaggever Richard Quest dat op 7 november 2023 plaatsvond. Aan het einde van het gesprek laat de minister ontvallen dat de opening tussen februari en mei 2024 gaat plaatsvinden: Egypt’s Tourism Minister says new $1 billion museum nearly ready to open.

De tempel van Aphrodite onder water te Aboe Qir.

Een gezamenlijke Egyptisch-Franse archeologische missie van de Hoge Raad voor Oudheden en het Europees Instituut voor Onderwaterarcheologie heeft een tempel van de godin Aphrodite uit de 5^de eeuw voor Christus ontdekt in de baai van Aboe Qir. De ontdekking werd gedaan tijdens onderwateropgravingen in de verzonken stad Thonis-Heracleion ten oosten van Alexandrië. Feitelijk werkten de archeologen aan een eerder ontdekte verzonken tempel van de god Amon. Daar werden gouden en zilveren voorwerpen gevonden die werden gebruikt om de farao’s te zegenen bij hun troonsbestijging. In de Griekse tempel voor Aphrodite trof men vooral oude Griekse wapens aan.

Lees het artikel: Egyptische onderwaterstad barst van de schatten.
Lees ook: Sunken ancient temples were found in a mysterious underwater city, with Egyptian and Greek treasures.
Lees ook: Sunken temples of Aphrodite and Amun found off Egypt’s Mediterranean coast.
Lees ook: New discoveries off Egyptian coast reveal ‘treasures and secrets’.

Na veertig jaar verlaat het Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten (NINO) in Leiden zijn vertrouwde onderkomen op de tweede verdieping van het gebouw in de Matthias de Vrieshof aan de noordzijde van het Witte Singel-complex. Het NINO-onderzoekscentrum en de NINO-bibliotheek gaan verhuizen naar het Herta Mohr-gebouw. Dit nieuwe onderkomen is spiegelbeeldig aan de vorige locatie gelegen, dus aan de zuidzijde van het Witte Singel-complex. Het NINO doet een oproep aan alle voormalige bezoekers aan de bibliotheek om hun herinneringen in de vorm van foto’s, filmpjes, tekeningen, uitgebreide beschouwingen, korte observaties, handgeschreven of digitaal met hen te delen. Stuur je tekst, foto’s, afbeeldingen of filmpjes (totaal max. 20 MB) naar NINO@hum.leidenuniv.nl. Heb je bestanden die (samen) groter dan 20 MB zijn, stuur ze dan via WeTransfer. Papieren herinneringen, afgedrukte foto’s enz. kunnen worden ingeleverd bij de balie van de NINO-bibliotheek.

Samen met studievereniging Pleyte wordt op donderdagavond 30 mei 2024 een afscheidsfeest voor alle studenten, oud-studenten, collega’s, oud-collega’s, trouwe bibliotheekbezoekers en andere bekenden georganiseerd op de oude locatie in de Matthias de Vrieshof.

Programma

• vanaf 16.30 uur inloop, om ca. 17.00 uur welkomstwoord door de directeur
• borrel in de hele bibliotheek
• slideshow van oude foto’s
• herinneringen ophalen & vastleggen – teken het gastenboek, maak een Polaroidfoto, film je laatste bijzondere NINO-herinnering
• muziek door DJ Omar – verzoeknummers zijn welkom
• bordspellen: senet, koningsspel van Ur
• gratis meenemen: oude NINO-publicaties (geselecteerde titels)
• verloting van diverse spullen die niet meegaan naar het Herta Mohr-gebouw: denk aan kantoorartikelen en klein meubilair
• pizza om ca. 19.00 uur
• entertainment door Pleyte (de invulling blijft nog even een verrassing)

Aanmelden

Aanmelden is verplicht in verband met de pizza’s die worden besteld: aanmeldformulier.

Alternative Egyptology – Sidestone Press

Begin april 2024 kwam het Engelstalige boek Alternative Egyptology uit. Het is samengesteld onder redactie van Ben van Bercken van het Allard Pierson. Het boek bevat dertien artikelen geschreven door diverse egyptologen. Huub Pragt heeft een artikel geschreven getiteld: The Pillar of Fire dan the Sea of Reeds: Identifying the Locations along the Route of the Exodus.

Alternatieve interpretaties van het oude Egypte, vaak samengevat als ‘alternatieve egyptologie’, richten zich op onderwerpen die vele wetenschappers liever mijden. Sinds de geboorte van de wetenschappelijke egyptologie, met de ontcijfering van het hiëroglifische schrift, tweehonderd jaar geleden, zijn alternatieve interpretaties en fantasierijke theorieën ernaast tot bloei gekomen. Ze waren verweven met egalitaire en spirituele tendensen in de samenleving tijdens de negentiende en het begin van de twintigste eeuw. Het oude Egypte inspireerde talloze mediums, kunstenaars en bewegingen, van de vrijmetselarij tot de Hermetische Orde van de Gouden Dageraad. Meer recentelijk hebben alternatieve interpretaties stripboekenauteurs en nationalistische Chinese bloggers geïnspireerd.

Het zou echter een vergissing zijn als academici deze alternatieve theorieën eenvoudigweg zouden zien als fantasieën die het beste genegeerd kunnen worden. Hun blijvende impact op het geïnteresseerde publiek moet door de egyptologie worden openlijk worden besproken. De bijdragers aan dit boek onderzoeken op kritische wijze verschillende aspecten van de ‘alternatieve egyptologie’, beoordelen de impact ervan op de samenleving en de wetenschap, en vinden manieren waarop de egyptologie zich hiermee kan verhouden.

Informatie en bestellen: Alternative Egyptology.