Toch geen verborgen kamers in het graf van Toetanchamon

Op zondag 6 mei 2018 maakte Mostafa Waziri, de Secretaris Generaal van de Hoge Raad van Oudheden de resultaten bekend van het in februari 2018  door Franco Porcelli uitgevoerde scanonderzoek in KV62, het graf van Toetanchamon. De belangrijkste conclusie luidt dat er achter de beschilderde pleisterlaag geen discontinuïteiten waarneembaar zijn ten gevolge van de overgang van natuurlijke rotswand naar een door mensenhand gemaakte blokkerende wand. De GPR-radargrammen hebben dit uitgewezen. Ook bestaat er volgens Porcelli geen enkel bewijs voor het bestaan van de deurposten of een latei boven een deuropening. De radargrammen geven ook geen enkele indicatie van vlakke reflectoren die kunnen worden geïnterpreteerd als grafwanden of holle ruimten achter de schilderingen van de grafkamer.
Het onderzoek door Porcelli is het derde scanonderzoek dat in het graf van Toetanchamon werd uitgevoerd. Het eerste werd uitgevoerd in november 2015 door de Japanse onderzoeker Hirokatsu Watanabe. De onderzoeksresultaten werden in het voorjaar van 2016 bekend gemaakt. Er zouden zich twee holle ruimtes achter de grafwanden bevinden. Een tweede onderzoek werd in de zomer van 2016 uitgevoerd door een Amerikaans team van National Geographic. Vreemd genoeg zijn die onderzoeksresultaten nooit vrijgegeven.

Lees het artikel: Radar scan reveals no trace of hidden chambers in Tutankhamun’s tomb.
Op maandag 7 mei 2018 werd Huub Pragt geïnterviewd door Suzanne Bosman in de rubriek Eerder gehoord van het  programma Radio Een Vandaag op Radio 1. Luister en kijk naar het interview van 10:43: Eerder gehoord: zoektocht naar Nefertiti.

Was KV 62 bedoeld als graf voor Nefertiti?

Verscheidene egyptologen hebben zich de afgelopen twee jaar gemengd in de discussie of KV 62, oorspronkelijk is aangelegd voor de bijzetting van Toetanchamon. Vaker is gesuggereerd dat de jong overleden farao te rusten werd gelegd in een eerder gebruikt graf dat op basis van het ontwerp bestemd moet zijn geweest voor een vrouwelijke voorganger. Er bestaat echter geen consensus over deze kwestie. Ook over de vraag of het mogelijk is dat koningin Nefertiti de oorspronkelijke eigenares is geweest van het graf, lopen de meningen sterk uiteen.

Anand Balaji is een onafhankelijk onderzoeker gevestigd in Bangalore, India. Lees zijn artikel dat hij schreef in april 2018 over dit onderwerp dat is opgebouwd in twee delen. ‘KV62, Designed to Confound: Wealth of Mysteries in the Curious Tomb of Tutankhamun’: deel 1 en deel 2.

Ouderdom in het Oude Egypte

De Griekse student egyptologie Grigorios Kontopoulos heeft een artikel gepubliceerd in april 2018 over ouderdom in het oude Egypte. In zijn artikel citeert hij uit het levensverhaal van de ambtenaar Sinoehe. Sinoehe maakt duidelijk dat het ouder worden hem zwaar valt: Moge mijn lichaam zich verjongen, omdat ouderdom is ingetreden. Gebrekkigheid heeft mij overvallen. Mijn ogen zijn zwaar, mijn armen zijn zo zwak als die van een kind, mijn voeten weigeren dienst. Mijn hart is moe geworden, nu ik het sterven genaderd ben.

Lees het artikel: Getting Old in Ancient Egypt.

Omstreden tentoonstelling Toetanchamon

Met het oog op 100-jaar ontdekking van het graf van Toetanchamon heeft de Egyptische Minister van Oudheden, Chaled el-Enany, in het najaar van 2017 toestemming verleend aan het organiseren van een internationaal reizende tentoonstelling. Een deel van de originele schatten van Toetanchamon is tentoongesteld in het California Science Center in Los Angeles. De tentoonstelling zal vervolgens naar negen andere grote steden in de Verenigde Staten, Europa en Australië reizen en eindigen in het Japanse Osaka.
De tentoonstelling King Tut: Treausures of the Golden Pharaoh heeft in de media negatieve aandacht gekregen. De verontwaardiging is vooral groot in Egypte zelf. De afgelopen twee decennia hebben reizende replica-tentoonstellingen van het grafinventaris van Toetanchamon miljoenen bezoekers getrokken over de hele wereld. Dit heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het nationale inkomen voor Egypte. Veel Egyptenaren zijn van mening dat de schatten van Toetanchamon het land nooit zouden mogen verlaten. Ook verdient de aanstaande opening van het Grand Egyptian Museum een presentatie waarbij alle grafschatten van Toetanchamon bijeen zijn gebracht. De voormalige Minister van Oudheden, Zahi Hawass, wuift alle kritiek weg en neemt het op voor de huidige minister.

Hawass op zoek naar Anchesenamon

Sinds het begin van januari 2018 vinden opgravingen plaats in het Westelijke Dal, een zijwadi van het Dal der Koningen op de westoever in Loeksor. De archeologische werkzaamheden, waarbij ongeveer een honderdtal Egyptische werklieden zijn betrokken, worden uitgevoerd onder het toeziend oog van Zahi Hawass. De opgravingen vinden plaats in de directe omgeving van KV23, het graf van Eje en zijn gericht op het vinden van het graf van koningin Anchesenamon. Tot op heden is geen enkel grafvoorwerp van deze vijf jaar oudere halfzus en echtgenote van Toetanchamon aan het licht gekomen. Op dinsdag 18 juli 2017 liet Hawass in een interview al doorschemeren dat hij op het punt stond om het graf van de beroemde koningin te ontdekken. Radarscans zouden hebben aangetoond dat zich op een diepte van vijf meter mogelijk een toegang tot een tombe bevindt. Ook zouden de aangetroffen foundation deposits in deze richting wijzen. Het opgravingsproject wordt gefinancierd door Discovery Channel.

Lees het artikel van 10 april 2018: Have Archaeologists Discovered the Tomb of King Tut’s Wife? Maybe.
Lees ook het artikel uit januari 2018: Archaeologists Begin Search for Tomb of King Tut’s Wife.

Mummie in ‘lege kist’

Op dinsdag 27 maart 2018 werd bekend gemaakt dat archeologen van de Universiteit van Sydney de overblijfselen van een mummie hebben ontdekt in een 2.500 jaar oude mummiekist, waarvan altijd werd gedacht dat deze leeg was. De houten kist staat al 150 jaar in het universiteitsmuseum van de Australische stad. Toen de wetenschappers de kist openden, zagen zij tot hun verbazing de resten van menselijke voeten en botten. Volgens de onderzoekers zijn de resten eerder beschadigd geraakt, waarschijnlijk door grafrovers. De tekst in hiërogliefenschrift op het deksel van de mummiekist noemt de naam van een priesteres Merneithites. Toch is het mogelijk dat het om een andere persoon gaat omdat mummiekisten in de Late Tijd vaak werden hergebruikt. Een team van wetenschappers is daarom een onderzoek gestart om de identiteit van de resten te achterhalen.

Lees het artikel: Archeologen vinden mummie in ‘lege kist’ die al 150 jaar in museum staat.
Bekijk de video van 6:43: Archaeologists find 2,500-year-old mummy in ’empty’ coffin.

Reliëf van Hatsjepsoet

Op vrijdag 23 maart 2018 maakte egyptoloog dr. Ken Griffin, verbonden aan Swansea University,  bekend dat zich in de studiecollectie van de universiteit een bijzonder reliëf bevindt. De voorstelling toont namelijk het portret van koningin Hatsjepsoet. De ontdekking werd gedaan tijdens een werkcollege waarbij Egyptische voorwerpen nader worden bestudeerd. Het reliëf bestaat uit twee onregelmatig gevormde kalksteenfragmenten die aan elkaar zijn geplakt. Op basis van stilistische kenmerken herkende Griffin dat de voorstelling gedateerd mag worden in de tijd van de beroemde Egyptische koningin die regeerde in de 18de dynastie. De waaier die staat uitgebeeld is typisch voor deze tijdsperiode. De diadeem die is voorzien van gedraaide uraeus duidt op een farao. De pruik is ook kenmerkend voor Hatsjepsoet. Het overtuigende bewijs komt echter uit de deels beschadigde begeleidende tekst. Er staat ‘haar vreugde is voor eeuwig’. Griffin stelt dat het reliëf qua stijl en techniek overeenkomt met de reliëfs in de tempel van Hatsjepsoet te Deir el-Bahri. Deze beroemde terrassentempel werd tijdens het hoogtepunt van haar regering gebouwd op de westoever van het oude Thebe. Eerder in haar regering heeft Hatsjepsoet echter een tempel uit verfijnd wit Toerakalksteen laten oprichten binnen de muren van Karnak, de tempel van Amon aan de oostoever van de Nijl. Volgens egyptoloog Huub Pragt is het meer waarschijnlijk dat het reliëf afkomstig is uit deze relatief kleine tempel van Hatsjepsoet die door haar Netjery-menoe ‘Goddelijk als Monument’ werd genoemd. Dit tempeltje heeft plaats moeten maken voor de bouwwerken van haar opvolger Thoetmoses III. Fragmenten van de Netjery-menoe tempel zijn tegenwoordig opgesteld in wat het openluchtmuseum van de tempel van Karnak wordt genoemd.

Lees het artikel: Mysterious head of a pharaoh discovered by Swansea Egyptologist.

Grafscènes onthuld in Midden-Egypte

Tijdens schoonmaakwerkzaamheden in de eerste weken van maart 2018  ontdekte de Australische archeologische missie onder leiding van Dr. Naguib Kanawati kleurrijke grafscènes op de wanden van de 18 meter diepe grafschacht van graf 29 te Beni Hassan. Dat is het graf van de gouwvorst Baqet I uit de 11de dynastie.

Lees het artikel: Funerary scenes unveiled in a 4000 years tomb in Middle Egypt.

 

Twee lezingen ‘Egypte en het Jodendom’

Op zondag 25 maart 2018 geeft cultureel en religieus antropoloog Rachel Reedijk samen met psycholoog Rob Cassuto een dubbellezing in Amsterdam met de titel ‘Egypte en het Jodendom: tegenreligie of erfenis?’
Rachel Reedijk is bekend van het boek De Amarna-papyrus. Rob Cassuto benadert het thema vanuit een psychoanalytisch perspectief. Volgens Sigmund Freud was Mozes een Egyptische prins of priester die het ‘monotheïsme’ van farao Achnaton oplegde aan het joodse volk. Freuds hypothesen zijn aanvechtbaar, antropologen delen echter zijn inzicht dat culturen niet uit het niets ontstaan. Een nieuwe religie zal moeten definiëren waarin het zich onderscheidt. Dit kan gepaard gaan met strijd, terwijl tegelijkertijd elementen worden overgenomen, al dan niet in aangepaste vorm. Egyptoloog Jan Assmann stelt dat Mozes een tegenreligie stichtte, Yahuda wijst erop dat een verblijf van 400 jaar zijn sporen moet hebben nagelaten. Er is vaak gewezen op de frappante overeenkomsten tussen de Atonhymne en Psalm 104. De Vermaningen van Ipoewer, een Egyptische lamentatietekst, zou de Bijbelse profeten hebben beïnvloed. Er zijn parallellen aan te duiden tussen de Instructie van Amenemope en het Boek Spreuken. In het joodse narratief is Egypte een land van onderdrukking en afgoderij. Klopt dit beeld van een radicale tegenreligie, of bestaat er een relatie tussen de Egyptische wijsheidsliteratuur en de Hebreeuwse Bijbel?

Bekijk de flyer voor meer informatie. Locatie: De Nieuwe Poort, Amsterdam. Claude Debussylaan 2 (vlakbij Station Amsterdam-Zuid). Tijd: 13.00 tot 17.00 uur. Kosten deelname inclusief koffie en thee: € 25,- te voldoen bij entree. Aanmelden: info@stichtingpardes.nl.

 

Nubische schatten in Drents Museum

Vanaf zondag 16 december 2018 organiseert het Drents Museum in Assen in samenwerking met het Museum of Fine Arts in Boston de tentoonstelling ‘Nubië – Land van de Zwarte Farao’s’. Driehonderd topstukken uit Boston zijn tot en met zondag 5 mei 2019 in het museum in Assen te zien. Het betreft voorwerpen uit de gehele periode van de Nubische beschaving, van 2400 v. Chr. tot ca. 350 na Chr. De tentoonstelling vertelt het verhaal over de haat-liefdeverhouding tussen het oude Egypte en de zuidelijke Nubische koninkrijken. In de periode tussen 750 en 664 v. Chr. veroveren de Nubiërs Egypte. Deze periode waarin Zwarte Farao’s over het Egyptische rijk heersen is de 25ste dynastie en staat centraal in de expositie. Onder leiding van George Reisner verrichtten Wetenschappers van het Museum of Fine Arts Boston van 1916 tot 1920 archeologisch onderzoek in de omgeving van het oude Napata, de hoofdstad van het Nubische koninkrijk. Topstukken komen onder meer uit de piramiden van koning Taharka en koningin Malakaye.

Lees het artikel: Nubische collectie uit Boston vanaf december in Drents Museum.