Cleopatra’s schoonheidsgeheim

Een egyptoloog krijgt soms bijzondere vragen voorgeschoteld. In het kader van het BNN-televisieprogramma ‘Rare Jongens’ dat op maandag 20 november 2017 werd uitgezonden via NPO3 werd Huub Pragt gevraagd wat er waar is van een mythe rondom Cleopatra. Sommige websites die zich richten op huidverzorging spreken namelijk over de verjongende werking van een bijzonder gezichtsmasker van de Egyptische koningin. Het wondermiddel zou zijn samengesteld uit ezelinnenmelk en krokodillenpoep. Het gesprek met de Vlaamse comedy- en televisiemaker Jelle de Beule vond plaats voor de Pyramide van Austerlitz.

Bekijk de video van 6:54 Cleopatra’s schoonheidsgeheim.

Bladgoud uit het graf van Toetanchamon

Op donderdag 16 november 2017 werd bekend dat onderzoekers van de Universiteit van Tübingen voor het eerste sinds de ontdekking in 1922 van het graf van Toetanchamon een 100-tal  bewerkte plaatjes van bladgoud aan een nader onderzoek hebben onderworpen. Waarschijnlijk hebben de plaatjes gediend als decoratieve elementen voor boogfoedralen, pijlenkokers, en paardenhoofdstellen. De voorstellingen tonen vechtende dieren en geiten bij de boom des levens. Dit zijn motieven die voor de 18de dynastie niet in de Egyptische kunst werden aangetroffen. De onderzoekers gaan ervan uit dat deze voorstellingen via de Levant naar Egypte zijn gekomen.

Lees het artikel: New treasures from Tutankhamun’s tomb.
Lees ook: Embossed Gold applications from the Tomb of Tutankhamun.

Veertig jaar archeologie in Amarna

In Tell el-Amarna wordt al veertig jaar lang onafgebroken archeologisch onderzoek verricht. Dit is ooit begonnen met de opgravingen door Egypt Exploration Society en werd gecontinueerd door de stichting die bekend staat als het Amarna-projecton der leiding van Barry Kemp. Het begin van het archeologische seizoen 2017-2018 markeerde de start van het jubileumjaar. Om Amarna en zijn archeologie gedurende het jubileumjaar te vieren, presenteren de opgravers een reeks aan blogberichten en organiseren zij speciale evenementen. Er is een speciale website ontwikkeld met vele fraaie foto’s die de hoogtepunten van het werk op de archeologische site belichten.

Bekijk hier de website: Amarna Anniversary

Koper in Egyptische inkt

Op vrijdag 10 november 2017 werd bekend gemaakt dat Deense onderzoekers van de universiteit van Kopenhagen hebben ontdekt dat inkt uit het oude Egypte koper bevatte. Tot voor kort werd gedacht dat de inkt waarmee mensen in de oudheid schreven, voornamelijk uit koolstofdeeltjes bestond. En dat zou zeker tot de vierde of vijfde eeuw zo zijn gebleven. De wetenschappers zijn tot deze conclusie gekomen nadat zij met inkt beschreven papyri uit de omvangrijke Papyrus Carlsberg Collection hadden onderzocht.

Lees het artikel: Ink from ancient Egyptian papyri contains copper.
Lees ook: Ancient Egyptian papyrus’ ink reveals its origin.

Computerspel over het oude Egypte

Eind oktober 2017 kwam de nieuwe game Assassin’s Creed: Origins uit. Dit computerspel speelt zich af in het oude Egypte. De makers suggereren dat ze historisch verantwoord te werk zijn gegaan. Verscheidene egyptologen en historici in Nederland en Vlaanderen zijn de afgelopen weken gevraagd om het spel te beoordelen.

Lees hier het artikel van de hand van egyptologe Uzume Wijnsma: Gamend door het oude Egypte.
Luister naar het radiointerview met Nicky van de Beek en Fania Kruijf: Hoe historisch correct is Assassin’s Creed Origins?.
Ook Huub Pragt gaf zijn mening over het spel. Lees hier het artikel: Zo kijkt een egyptoloog naar ‘Assassin’s Creed Origins’.

Holle ruimte ontdekt in de grote piramide van Choefoe

Op donderdag 2 november 2017 werd bekend gemaakt dat onderzoekers met behulp van muon scantechnologie een verborgen ruimte hebben ontdekt in de grote piramide van Choefoe. Muon tomografie is een techniek die kosmische straling gebruikt om driedimensionale afbeeldingen te genereren. Omdat muonen veel dieper doordringen dan Röntgenstralen, kan muon tomografie worden gebruikt om dwars door kalkstenen blokken te scannen. Zo is in de piramide boven de zogenoemde ‘Grote galerij’ een verborgen 30 meter lange ruimte ontdekt. De kans dat het om een verborgen grafkamer gaat is echter gering. De meest waarschijnlijke verklaring is dat deze schuin oplopende ruimte bewust is uitgespaard bij de bouw van de piramide. Het zou daarmee eenzelfde functie hebben gekend als de Grote galerij. Deze 47 meter lange en 8,5 meter hoge stijgende gang vertoont een plafond van overkragende bouwblokken. De Grote galerij komt uit bij de met rood graniet beklede grafkamer. Deze opmerkelijke oplopende gang werd echter bij de bouw van de piramide gebruikt om er een enorm in een houten frame ingepakt contragewicht aan touwen naar beneden te laten glijden. Dit systeem zorgde ervoor dat bouwblokken aan de zuidzijde van de piramide gemakkelijker omhoog konden worden getakeld.

Een belangrijk gegeven is dat in oktober 2016 een eerdere ontdekking werd bekend gemaakt. Achter de zogenaamde chevronplaten die aan de noordzijde van de piramide van Choefoe vanaf de buitenkant duidelijk zichtbaar zijn, bevindt zich een holle ruimte die veel weg heeft van een gang. Het is nog niet duidelijk of deze gang horizontaal of schuin naar boven loopt. In dat laatste geval is het niet ondenkbaar dat de gang in verbinding staat met de recent ontdekte grotere holte die meer in de kern van de piramide is gelegen.

Lees het artikel: Cosmic-ray particles reveal secret chamber in Egypt’s Great Pyramid.
Lees ook: Mysterious Void Discovered in Egypt’s Great Pyramid.
Lees ook: ‘Big void’ identified in Khufu’s Great Pyramid at Giza.
Lees ook: Enorme ruimte ontdekt in piramide van Cheops.

Bekijk deze verhelderende video van 7:25: ScanPyramids 2017.
Op vrijdag 3 november 2017 werd Huub Pragt geinterviewd in het programma Wekker-Wakker van Omroep Max op Radio 5. Luister gedurende 5:05 naar het: Interview. Schuif daar door naar 1:41:20.

 

Zeldzaam houten kopje gevonden

Op woensdag 18 oktober 2017 maakte het Egyptische Ministerie van Oudheden bekend dat wederom een bijzondere vondst is gedaan in Zuid-Sakkara. Het betreft een verfijnd houten kopje van een beeld dat werd aangetroffen bij de piramide van koningin Anchesenpepy II uit de 6de dynastie. Twee weken eerder werd in de directe omgeving van het kopje de bovenste helft van een obelisk gevonden met de naam van de koningin. Een week later trof men het pyramidion van haar piramide aan. De conclusie werd daarom snel getrokken dat het houten kopje de koningin zelf voorstelt.

Lees hier het artikel: Head of Queen Ankhnespepy II statue discovered in Saqqara.

Op basis van stylistische kenmerken kan de Oude Rijks datering van deze bijzondere vondst in twijfel worden getrokken. Het betreft vrijwel zeker een pruikenstandaard uit het Nieuwe Rijk. Onderstaande foto toont een houten kopje uit de 18de dynastie dat zich in het Egyptisch Museum in Caïro bevindt. Het is enkele decennia geleden gevonden in Sakkara door de Fransman Jean-Philippe Lauer. De opgravingsleider van het Frans-Zwitserse archeologische team te Zuid-Sakkara, Philippe Collombert, heeft er al op gewezen dat de archeologische laag waar het kopje in werd aangetroffen ‘verstoord’ is gebleken.

 

Obelisk van koningin Anchesenpepy II ontdekt

Op woensdag 4 oktober 2017 werd bekend dat de Frans-Zwistserse archeologische missie in Zuid-Sakkara het bovenste gedeelte van een enorme obelisk uit het Oude Rijk heeft ontdekt. De rood granieten monoliet heeft zeer waarschijnlijk toebehoord aan koningin Anchesenpepy II, de moeder van koning Pepy II uit de 6de dynastie. Het fragment van de obelisk heeft een hoogte van 2,5 meter. De complete obelisk zal echter de dubbele hoogte hebben gekend. Het imposante stuk steen werd aangetroffen ten oosten van de dodentempel en het piramidecomplex van koningin Anchesenpepy II. Aan een zijde is een inscriptie aangebracht met wat het begin van de titulatuur en de naam van de koningin lijkt te zijn. De top vertoont een kleine inkeping die aangeeft dat de pyramidion ooit was bedekt met een laag bladgoud om de obelisk te laten schitteren in de zon.

Lees het artikel: Archaeologists unearth largest-ever discovered obelisk fragment from Egypt’s Old Kingdom.

Op donderdagochtend 5 oktober 2017 werd Huub Pragt gedurende vier minuten geïnterviewd door NOS Radio 1. Luister daar naar het blok tussen 08.00 en 09.00 uur en schuif de tijdbalk door naar 53.48.
Mede op basis van dit radio-interview verscheen het bericht op de website van NOS: Bijzondere vondst in Egypte: 2,5 meter hoge obelisk van 6-jarige vorst.

 

Prehistorische rotsinscripties ontdekt bij Assoean

In de wadi Soebeira bij Assoean zijn in september 2017 prehistorische rotsinscripties aangetroffen. Deze in de zandsteen rotsen ingekraste voorstellingen zijn 15.000 jaar oud en tonen nijlpaarden, wilde stieren, ezels en gazellen. Soortgelijke afbeeldingen zijn in Egypte gevonden op de sites van El-Qoerta en Aboe Tanqoera iets ten noorden van Kom Ombo.

Lees het artikel: Ancient wall markings of wild animals uncovered in South Aswan.