Kolossaal beeld van Ramses II ontdekt

De dichtbevolkte Caïreense stadswijk Matariya is vlakbij het vliegveld van de Egyptische hoofdstad gelegen. In de faraonische tijd was dit de locatie van Heliopolis, een van de meest belangrijke plaatsen in Egypte. Een team van Egyptische archeologen en Duitse archeologen verbonden aan de Universiteit van Leipzig hebben er deze week de brokstukken ontdekt van een acht meter hoog standbeeld uit kwartsiet van Ramses II. Momenteel ligt het nog gedeeltelijk ondergedompeld in het grondwater.

Lees hier het artikel: Massive Statue of Ancient Egyptian Pharaoh Found in City Slum.

Amenhotep III en Sachmetbeelden ontdekt

De Duitse archeologische missie in Loeksor onder leiding van mevrouw Hourig Sourouzian heeft sinds het begin van dit jaar maar liefst zesenzestig diorieten beelden van de leeuwingodin Sachmet ontdekt bij Kom el-Hetan, het dodentempelcomplex van Amenhotep III. Dit archeologische terrein is vooral bekend vanwege de twee zogenoemde Memnonkolossen. De ontdekking van de goed bewaardgebleven beelden is gedaan bij opgravingen in het gebied tussen de tweede open hof en wat nog rest van de hypostyle hal van de tempel. Men zocht feitelijk naar de restanten van de oorspronkelijke tussenmuur. Het meerendeel van de beelden van Sachmet bestaat net als in het Moet-tempelcomplex aan de overkant van de rivier de Nijl uit zitbeelden. Ook enkele standbeelden van de godin zijn aangetroffen. Sachmet houdt dan een leven-teken (anch) en staf in de vorm van het papyrus-teken (wadj = floreren) in haar handen.

Naast de vondst van de beelden van de leeuwingodin is ook een zitbeeld uit zwart graniet van de farao zelf aangetroffen. Volgens Sourouzian is het een meesterwerk van de oude Egyptische beeldhouwkunst. Het beeld vertoont Amenhotep III met jeugdige gelaatstrekken. Een soortgelijk beeld werd ontdekt door hetzelfde team in 2009 en is nu tijdelijk te zien in het Luxor Museum. Wanneer de restauratie aan de tempel is voltooid worden deze beelden weer op hun oorspronkelijke plaats teruggezet.

Lees hier het artikel: 66 statues of Pharaonic goddess Sekhmet discovered in Luxor.
En ook het artikel: Statue of Amenhotep III, 66 of goddess Sekhmet unearthed in Luxor.

Scepsis over het onderzoek aan het graf van Toetanchamon

Momenteel wordt in het Dal der Koningen een radaronderzoek uitgevoerd door het team van de Polytechnische Universiteit van Turijn onder leiding van Franco Porcelli. Lees hier het eerder gepubliceerde bericht: Zoektocht naar geheime kamers bij Toetanchamon worden hervat.
De interesse van de internationale pers is in ieder geval opnieuw gewekt. Eerder gestelde vragen drijven deze weken weer naar boven:
Are Archaeologists About to Find Nefertiti’s Tomb?.

Nu bijna 1 jaar geleden, op 17 maart 2016 publiceerde National Geographic dit artikel: Scans of King Tut’s Tomb Reveal New Evidence of Hidden Rooms. Daarin werd aangekondigd dat de resultaten van het radaronderzoek, dat in november 2015 werd uitgevoerd door de Japanse radarspecialist Hirokatsu Watanabe, niet in twijfel worden getrokken. Echter om meer duidelijkheid te verkrijgen over de vermeende holle ruimtes in het graf van Toetanchamon, stuurde National Geographic eind maart 2016 hun eigen onderzoeksteam naar Egypte. Op 1 april 2016 werd een persconferentie gehouden in het Dal der Koningen waarbij de voorlopige bevindingen werden gepresenteerd. De sprekers zijn achtereenvolgens:

  1. De sinds twee dagen beëdigde nieuwe Egyptische Minister van Oudheden, Chaled el-Enany.
  2. De sinds twee dagen ontslagen Egyptische Minister van Oudheden, Mamdouh el-Damaty.
  3. De Britse egyptoloog, Nicholas Reeves.
  4. De Amerikaanse radarspecialist in dienst van National Geographic, Eric Berkenpas.
  5. De Egyptische specialist in rotsmechanica verbonden aan Cairo University, Yasser el-Shayeb.
  6. De Minister van Oudheden, Chaled el-Enany.

Minister El-Enany sprak in zijn slotwoorden over een internationaal symposium dat van 6 tot en met 8 mei 2016 zou worden gehouden in Caïro. Dat dit symposium niet helemaal vlekkeloos is verlopen, blijkt uit de felle woordenwisseling die daar ontstond tussen twee voormalige ministers van Oudheden, Zahi Hawass en Mamdouh el-Damaty.
Lees hier het artikel van 8 mei 2016 uit de Chicago Tribune: Archeologists clash in Egypt over King Tut tomb theory.
Lees hier het artikel van 9 mei 2016 van National Geographic: In Egypt, Debate Rages Over Scans of King Tut’s Tomb.

Sindsdien is er geen officiële berichtgeving meer gedaan. Lees hoe dit juist heeft geleid tot scepsis over het radaronderzoek: Radiostilte.

Historische roman ‘De Amarna-papyrus’

Op woensdag 22 maart 2017 vindt in De Nieuwe Poort in Amsterdam de boekpresentatie plaats van de historische roman ‘De Amarna-papyrus’ geschreven door cultureel en religieus antropoloog Rachel Reedijk.
De Amarna-papyrus gaat over liefde in tijden van religieus en politiek geweld. Het leven van de Amsterdamse psychiater Margalith
Dreyfus-Levi neemt een ingrijpende wending als zij een davidster erft met daarop gegraveerd het Aton-zonneteken. Kort daarop ontmoet zij Fouad Khalifa, conservator in het Louvremuseum. Hij ontdekt dat het legaat terugvoert op de sterrenpapyrus van Parennefer, een opstandige priester uit de Amarna-periode. Fouad vraagt Margalith om met hem mee te gaan naar Egypte. Terwijl zij samen stroomopwaarts naar Tell el-Amarna trekken, op zoek naar de papyrusrol, is Egypte in de ban van de Arabische Lente en nemen elders de spanningen tussen Joden en Arabieren toe.

Lees het hele artikel: Roman ‘De Amarna-papyrus’.

Egyptisch beeldje in Allard Pierson

Beeld van een priesteres uit het begin van het Nieuwe Rijk – AP

Het Allard Pierson in Amsterdam heeft een uiterst zeldzaam beeld van cederhout weten te verwerven. Het dateert uit het begin van het Nieuwe Rijk. Wereldwijd is slechts één directe parallel bekend van zo’n houten vrouwenfiguur. Het erotische beeld heeft waarschijnlijk als tempelbeeld gefungeerd. Waarschijnlijk stelt de vrouw een priesteres voor die een ritueel uitvoert

Bekijk de video en lees het hele artikel: Eeuwenoud Egyptisch beeldje nieuw pronkstuk Allard Pierson.

Droomstèle van Thoetmoses IV wordt hersteld

De droomstèle tussen de voorpoten van de sfinx

Duizend jaar na het uithakken van de beroemde sfinx van Gizeh werd tussen zijn voorpoten een merkwaardige stèle opgericht. Op deze gedenksteen staat vermeld hoe de toen nog jeugdige prins Thoetmoses na een jachtpartij met paard en wagen door de woestijn verkoeling zocht in de schaduw van de sfinx. De prins viel in slaap en in een droom sprak de sfinx als een vader tot zijn zoon. Hij vroeg Thoetmoses om hem van het vele stuifzand te ontdoen. In ruil hiervoor werd hem het koningschap beloofd. Prins Thoetmoses heeft aan het verzoek gehoor gegeven. Het is duidelijk dat Thoetmoses IV de goddelijke verschijningsvorm van de zonnegod Ra-Hor-em-achet zeer bijzonder vond. Door het beeld van het zand te ontdoen, bewees hij de godheid een goede dienst. De stèle is in de vele jaren van blootstelling aan woestijnwind beschadigd geraakt. Een uitgebreid restauratieproject dient de unieke stèle tegen verder verval te beschermen.

Lees het hele artikel: Egypt initiates second phase of restoration at Giza Plateau.

Zoektocht naar geheime kamers bij Toetanchamon worden hervat

Een team van de Polytechnische Universiteit van Turijn onder leiding van Franco Porcelli gaat eind februari 2017 in het Dal der Koningen een Ground-Penetrating-Radar (GPR) onderzoek starten. Het is de bedoeling dat niet alleen de wanden van de grafkamer van Toetanchamon aan een nader onderzoek worden onderworpen. Het radar-systeem zal vooral worden gebruikt om de bodem in het Dal der Koningen tot een diepte van 10 meter te scannen. In de zomer van 2016 is in alle stilte een andere radar-scan in het graf van Toetanchamon uitgevoerd door het team van National Geographic. De onderzoekers zijn er niet in geslaagd om de eerdere bevindingen door de Japanse radarspecialist Hirokatsu Watanabe te bevestigen. Porcelli en zijn team zijn al enige tijd bezig met een groter project, namelijk het geografisch in kaart brengen van het Dal der Koningen. Drie krachtige radar-systemen zullen nu worden ingezet om ook de bodem van het dal te onderzoeken.

Lees het artikel: Hunt for ‘the discovery of the 21st century’ starts again at King Tut’s tomb.

Boek door voormalig directrice Egyptisch Museum

Protecting Pharaoh's TreasuresWafaa el-Saddik groeide op in de Egyptische Nijldelta. Van jongs af aan werd zij gefascineerd door de schitterende faraonische monumenten. Als student droomde ze van opgravingen en werken in het Egyptisch Museum in Caïro. Na haar studie Egyptologie in Caïro en Wenen werd zij de eerste Egyptische vrouw om een archeologische opgraving te leiden. Later werd zij de eerste vrouwelijke algemeen directeur van het Egyptisch Museum. Wafaa el-Saddik is internationaal geroemd om tentoonstellingen die ze heeft gerealiseerd in het binnen- en buitenland. Ze heeft een aantal internationale professionele en humanitaire onderscheidingen ontvangen. In een tijd waarin egyptologie werd gedomineerd door mannen, die vooral nauwe banden onderhielden met het regime van de toenmalige president van Egypte, was ze vastbesloten om te slagen.

Wafaa el-Saddik heeft haar indringende memoires in boekvorm vastgelegd: Protecting Pharaoh’s Treaures.

Masterclass De Haremsamenzwering

Op zaterdag 4 februari 2017 zal egyptoloog Huub Pragt in een masterclass in het Rijksmuseum van Oudheden ingaan op de inhoud en achtergronden van een bijzondere Egyptische juridische tekst die bekend staat als het ‘Papyrus Judicaire de Turin’. Dit bijzondere document is tot 17 april 2017 in de tentoonstelling Koninginnen van de Nijl als een bruikleen te bewonderen. Voor het bijwonen van deze masterclass is een basiskennis van het hiërogliefenschrift een vereiste. Ga voor meer informatie en aanmelden naar Masterclass De Haremsamenzwering.

Symposium ‘Koninginnen van de Nijl – de vrouw in het oude Egypte’

Bij de tentoonstelling ‘Koninginnen van de Nijl’ is er op maandag 6 maart as. (12.30-17.00 uur) het symposium ‘De vrouw in het oude Egypte’ in het Rijksmuseum van Oudheden.

Egyptologen en andere wetenschappers nemen de positie van de vrouw in de verschillende perioden van de Egyptische geschiedenis onder de loep, om zo de rol en positie van koninginnen in het oude Egypte beter op waarde te kunnen schatten. Uiteraard is er volop ruimte voor discussie en vragen. Het symposium wordt georganiseerd door het Rijksmuseum van Oudheden en de sectie Egyptologie van de Universiteit Leiden. Dagvoorzitter is hoogleraar Egyptologie prof.dr. Olaf Kaper. Kaarten à €15 zijn online te koop via www.rmo.nl.

Programma symposium ‘De vrouw in het oude Egypte’

12.30-13.00 uur  Koninginnen van de Nijl – van Neithhotep tot Cleopatra

prof.dr. Olaf Kaper, hoogleraar Egyptologie, Universiteit Leiden

13.00-13.30 uur  Vrouwen in het Oude Rijk en Middenrijk

Steffie van Gompel MA-res, promovendus, Universiteit Leiden

13.30-14.00 uur  Ahmose Nefertari, de cultus voor een gestorven koningin

drs. Carolien van Zoest, egyptoloog, Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten

14.30-15.00 uur  Sjagaret al-Doerr, een Mamlukse koningin in de 13de eeuw na Chr.

prof.dr. Petra Sijpesteijn, historicus en hoogleraar Arabische taal en cultuur, Universiteit Leiden

15.00-15.30 uur  Naunachte, een vrouw in Deir el-Medina

Koen Donker van Heel, universitair docent Papyrologisch Instituut, Universiteit Leiden

15.45-16.15 uur   Vrouwen in de papyri van Grieks-Romeins Egypte

Cisca Hoogendijk MA, universitair docent Papyrologisch Instituut, Universiteit Leiden:

16.15-16.45 uur   Vrouwen in Nieuwe Rijks Sakkara

Nico Staring, voorzitter Stichting Het Huis van Horus – Egyptologie Academie Nederland

Symposium ‘Koninginnen van de Nijl – de vrouw in het oude Egypte’

  • datum:           maandag 6 maart 2017
  • tijd:                 12.30-17.00 uur
  • kosten:           € 15 (incl. museumentree)
  • organisatie:  Rijksmuseum van Oudheden
  • aanmelden:   uitsluitend via rmo.nl, per iDEAL-betaling (niet aan de kassa)