Description

Syllabus In de Ban van Bes

De god Bes heeft bij de Egyptenaren altijd een ambivalente positie ingenomen. Meestal werd hij als een agathodemon, een positieve demon beschouwd. Bij het gewone volk was hij buitengewoon populair tijdens het Nieuwe Rijk en de Late Tijd. Als een volksgod van muziek en humor bracht hij vreugde en plezier in de huizen. Ook zorgde hij voor de nodige bescherming. Bes was immers niet zomaar een demon. Hij kon met zijn wilde uiterlijk, gevaarlijke wezens op afstand houden. Het Oud-Egyptische wereldbeeld dreef op een sterk geloof in de kracht van de kosmische goden. De hemel, de aarde, de lucht, de Nijloverstroming, zij hielden elkaar in een bepaald evenwicht. Zij werden allen vertegenwoordigd door goden die zich konden manifesteren in levende wezens zoals planten, dieren of half mens half dieren. Dit zichtbare wereldbeeld was echter doordrenkt van onzichtbare magie waarbij een hoofdrol was weggelegd voor Bes. Met magie probeerden de Egyptische priesters de wankele kosmos in evenwicht te houden. Een epidemie in het land of een ziekte bij de farao werd op magische wijze bezworen. Ziekte was immers het gevolg van de minder prominente goden die bekend staan als ‘demonen’. Om van een ziekte te kunnen genezen werd voornamelijk magie ingezet. Dat geldt ook voor het gevaarlijke overgangsmoment van de geboorte van een kind. Dat Bes daarbij als een goede demon een grote rol van betekenis speelde is min of meer vanzelfsprekend. Verschillende magische objecten vertonen zijn beeltenis of zijn beschreven met beschermende of bezwerende spreuken waarbij Bes wordt genoemd.